Ο “ατυχής” πόλεμος του 1897

Τι το ιδιαίτερο συνέβη στο πλαίσιο του ελληνοτουρκικού πολέμου στις 17 Απριλίου του 1897;
Μα,η μοναδική νίκη της Ελλάδας κατά τον “ατυχή” πόλεμο.

Το τέλος του 19ου αιώνα βρήκε την Ελλάδα χρεοκοπημένη σε κάθε επίπεδο: πολιτικά,οικονομικά και στρατιωτικά,να παλεύει ώστε μόλις και μετά βίας να διατηρήσει την ύπαρξη της.
Στη σύγχρονη πραγματικότητα,σημαντική θέση στο μάθημα της Ιστορίας θα έπρεπε να είχε η διδασκαλία των τεκταινόμενων στα χρόνια κυρίως από το 1893  και έπειτα έως το κίνημα στο Γουδί,ώστε να μάθουν όλοι τις πολιτικές και κοινωνικές συνθήκες που απείλησαν την υπόσταση και την ανεξαρτησία,ή έστω αυτονομία του ελληνικού κράτους περισσότερο από ποτέ μετά την ίδρυση του.

Αντ’αυτού, στα σχολεία δυστυχώς προτιμάται η παράλειψη αυτού του χρόνου της ιστορίας και η ενασχόληση με τις ιδιαίτερα ευοίωνες και περήφανες για το ελληνικό έθνος,στιγμές των βαλκανικών πολέμων,κατά παράλειψη των γεγονότων που εντέλει οδήγησαν στο στρατιωτικό θρίαμβο του 1912-13.

Πως ξεκίνησε ο ελληνοτουρκικός πόλεμος του 1897;

Αιτία διαξιφισμού Ελλάδας-Τουρκίας αποτελούσε επί σειρά ετών το Κρητικό Ζήτημα που παρέμενε ακόμη άλυτο.Η σύμβαση της Χαλέπας είχε λύσει ορισμένα προβλήματα αλλά άφησε ανέπαφα άλλα.Η εσωτερική διοίκηση του νησιού παρέμενε χαώδης και υπό τη δαμόκλειο σπάθη των παρεμβάσεων του σουλτάνου,ενώ οι Τουρκοκρητικοί προκαλούσαν ταραχές με σκοπό να διώξουν τον διοικητή Καραθεοδωρή πασά που προσπάθησε να βάλει σε τάξη τα οικονομικά του νησιού.

Η κατάσταση έφτασε σε οριακό σημείο με την σφαγή χριστιανών από μουσουλμάνους στα Χανιά στις 24 Ιανουαρίου 1897.Ο λαός και ο τύπος πίεσαν επίμονα την κυβέρνηση και τον βασιλιά να “υπερασπιστούν την ελληνική εθνική αξιοπρέπεια” και η λαϊκιστική κυβέρνηση Δηλιγιάννη χωρίς να το πολυσκεφτεί και υπό το φόβο να κατηγορηθεί για δειλία από την εξίσου λαϊκιστική αντιπολίτευση του Δ.Ράλλη (που είχε απειλήσει μέχρι και με επανάσταση λόγω της κακής μεταχείρισης των εθνικών θεμάτων),προέβη στο ατόπημα να στείλει στρατό για την κατάληψη της Κρήτη δίνοντας  έτσι την αφορμή για τον πόλεμο.

Οι τότε συνθήκες δύσκολα θα μπορούσαν να ήταν χειρότερες για την Ελλάδα.Ήταν ήδη χρεοκοπημένη από το 1893 και χωρίς να έχει ανακάμψει ιδιαίτερα,ενώ η θέση της σε διεθνές επίπεδο παρέμενε σχεδόν ανύπαρκτη.
Η κυβέρνηση του Θεώδωρου Δηλιγιάννη προέβαινε σε λαϊκιστικές κινήσεις,κυρίως σε συμβολικούς εντυπωσιασμούς και ημίμετρα,ενώ πρακτικά αδιαφορούσε για τη λύση των προβλημάτων.

Επιπλέον,τα στρατιωτικά σώματα ήταν τελείως ανοργάνωτα όπως αποδείχθηκε και από την εξέλιξη του πολέμου,αδιαφανώς διαρθρωμένα καθώς και ελλιπη αφού η Οθωμανική αυτοκρατορία διέθετε υπερδιπλάσιο και μακράν πιο εξελιγμένο στράτευμα.Ο πρώην πρωθυπουργός Χ.Τρικούπης παλιότερα είχε χαρακτηρισεί τον ελληνικό στρατό ως “αγέλη” και όχι στρατό,δυστυχώς όχι άδικα.
Ο “ακήρυχτος” πόλεμος (η Ελλάδα δεν κήρυξε ποτέ τον πόλεμο στην Οθωμανική Αυτοκρατορία),πρώτος μεταξύ των δύο κρατών από την λήξη της επανάστασης,διήρκεσε μόλις περισσότερο από ένα μήνα,με εκκίνηση τις 5 Απριλίου,και τελείωσε στις 8 Μαΐου με την κατά κράτος  ήττα και την άνευ όρων συνθηκολόγηση της Ελλάδας,αφού οι Τούρκοι είχαν φτάσει έως τη Λαμία,μετά από παρέμβαση των Μεγάλων Δυνάμεων που έσωσαν το ελληνικό κρατίδιο από την πλήρη κατάρρευση.

Κύριοι παράγοντες της ήττας ήταν η απροετοιμασία του ελληνικού στρατού για την οποία είχαν ευθύνη όλες οι κυβερνήσεις από το 1830 και μετά,η αφροσύνη των κυβερνώντων και η διεφθαρμένη κομματοκρατία που συσπείρωσε από καιρό τον κόσμο γύρω από την ιδέα ενός επερχόμενου ελληνοτουρκικού πολέμου.

Τι μας κόστισε ο πόλεμος του 1897;

Παρότι η Θεσσαλία είχε κατακτηθεί στο πεδίο της μάχης,η Ελλάδα την ανέκτησε με την συνθήκη της Κωνσταντινούπολης (22 Νοεμβρίου του ίδιου έτους) λόγω της αρχής της εδαφικής ακεραιότητας που ακολουθούσαν οι Μεγάλες Δυνάμεις,που είχαν ρητά διακοινώσει κατά την έναρξη του πολέμου ότι καμία από τις δύο χώρες δεν θα είχε εδαφικό όφελος.Επιπροσθέτως,η οθωμανική φρουρά αποχώρησε από την Κρήτη η οποία το 1898 κατέστη αυτόνομη,ανοίγοντας το δρόμο προς την ανεξαρτησία της.

Στο οικονομικό πεδίο όμως τα πράγματα ήταν διαφορετικά.Η Ελλάδα υποχρεώθηκε να καταβάλει 4.000.000 τουρκικές λίρες ως πολεμική επανόρθωση στην Τουρκία και γι’αυτό αναγκάστηκε να λάβει νέο δάνειο,μπαίνοντας όμως πλέον υπό Διεθνή Οικονομικό Έλεγχο (ΔΟΕ).
Συνέπεια αυτού ήταν δέσμευση των έσοδων από τα μονοπώλια αλατιού, πετρελαίου, καπνού, σπίρτων, τραπουλόχαρτων,κ.ά. για την αποπληρωμή των δανειακών υποχρεώσεων της χώρας,πρακτική που συνεχίστηκε μέχρι την ένταξη μας στην ΕΟΚ το 1981(!).

Η εξαίρεση που επιβεβαιώνει τον κανόνα-Η μάχη του Βελεστίνου

Μοναδική
νικηφόρα στιγμή υπήρξε η πρόσκαιρη αναχαίτιση των Τουρκικών δυνάμεων στο Βελεστίνο στις 17 Απριλίου του 1897 από τον συνταγματάρχη Σμολένσκη,για αυτό και η μάχη προσπαθήθηκε να παρουσιαστεί και ως μεγάλη.Μάταια,ήταν απλώς μία σταγόνα στον ωκεανό και μία νίκη για να περισώσει έστω στο ελάχιστο το γόητρο των Ελλήνων που πρόσμεναν στην κατάληψη νέων εδαφών.

Υ.Γ.: οι Έλληνες ιστορικοί κατέληξαν στο χαρακτηρισμό “ατυχής” μάλλον γιατί θα ήταν ντροπιαστικό να χαρακτηριστεί βλακώδης.

Κοινή χρήση:

Αφήστε ένα σχόλιο