Η παιδεία είναι ένας από τους βασικότερους άξονες της κοινωνίας. Τα συστήματα παιδείας διαφέρουν σε κάθε χώρα του πλανήτη.

Ο οργανισμός «Social Progress Imperative» διενήργησε έρευνα στην οποία προέκυψαν τα 20 καλύτερα εκπαιδευτικά συστήματα του κόσμου. Η έρευνα αφορά την σχολική χρονιά 2015-2016. Τα 3 καλύτερα συστήματα παιδείας της Ευρώπης, που περιέχονται και στην λίστα, είναι των χωρών: Φινλανδία (θέση 5), Ηνωμένο Βασίλειο (θέση 6), Ολλανδία (θέση 8). (Στο τέλος θα βρείτε την πλήρη λίστα)

1 |Φινλανδία

Η Φινλανδία έχει υιοθετήσει μία υποχρεωτική 9/ετή εκπαίδευση που είναι ενιαία.

Όλα τα παιδιά, έως την ηλικία των 6, δικαιούνται παιδική μέριμνα, εάν το επιθυμούν οι γονείς τους. Οι γονείς μπορούν να στείλουν τα παιδιά τους σε κάποιο νηπιαγωγείο/παιδικό σταθμό ή μπορούν να επιλέξουν να λαμβάνουν ένα δημοτικό επίδομα παιδικής μέριμνας, ώστε να οργανώνουν την ημερήσια μέριμνα των παιδιών τους όπως το επιθυμούν

Στην ηλικία των 6-7, τα παιδιά μπορούν να παρακολουθήσουν μαθήματα νηπιαγωγείου σε παιδικούς σταθμούς ή σε σχολείο βασικής εκπαίδευσης.

Η υποχρεωτική εκπαίδευση θεωρείται ως ενιαία οντότητα, χωρίζεται όμως στο κατώτερο επίπεδο (ISCED 1) (ηλικία 7-13) και στο ανώτερο επίπεδο (ISCED 2) (ηλικία 13-16). Στο πρώτο διδάσκουν δάσκαλοι, ενώ στο δεύτερο καθηγητές ειδικοτήτων. Η 10η τάξη (ηλικία 16-17) είναι προεραιτική και συνήθως την επιλέγουν όσοι δεν συνεχίζουν τις σπουδές.

Η ανώτερη δευτεροβάθμια εκπαίδευση (ISCED 3) έχει 3ετή διάρκεια σπουδών και ο καθένας μπορεί να επιλέξει το λύκειο (σχολείο γενικής εκαπαίδευσης) ή τις τεχνικές σχολές (τεχνική επαγγελματική εκπαίδευση).

Η Ανώτατη Εκπαίδευση  (ISCED 5) περιλαμβάνει 2 παράλληλους τομείς, τα πανεπιστήμια (επιστημονική έρευνα και θεωρητική γνώση) και τα πολυτεχνεία (εκπαιδευτικά ιδρύματα με επαγγελματικό προσανατολισμό).

Σημειώσεις

• Η κρατική επιχορήγηση των σχολείων είναι 57%  (κυμαίνεται 25%-70% ανάλογα τον αριθμό των μαθητών και τις οικονομικές δυνατότητες του δήμου), ενώ τα υπόλοιπα έξοδα καλύπτει ο δήμος.
• Η φοίτηση στο 9/ετές σχολείο είναι δωρεάν και περιλαμβάνει τη διδασκαλία, το διδακτικό υλικό, το φαγητό και την μεταφορά (οι μαθητές παίρνουν το σχολικό τους γεύμα δωρεάν, γεγονός που σημαίνει εγκαταστάσεις μαζικής εστίασης.)
• Στην δευτεροβάθμια εκπαίδευση συνήθως όλα είναι δωρεάν, αλλά οι μαθητές επιβαρύνονται μόνο με τα έξοδα του διδακτικού υλικού.
• Στα σχολεία εκτός των εκπαιδευτικών, εργάζονται διοικητικοί, γιατροί, νοσηλευτές, ψυχολόγοι, μάγειρες κλπ.
• Η διάρκεια του σχολικού έτους είναι 190 ημέρες (τέλη Αυγούστου-αρχές Ιουνίου) και οι διδακτικές ώρες κυμαίνονται από 19-30 ανά εβδομάδα ανάλογα την τάξη.
• Οι μαθητές, καθ’ όλη την διάρκεια της υποχρεωτικής εκπαίδευσης πηγαίνουν στο ίδιο κτίριο.
• Ο κάθε καθηγητής έχει την δική του αίθουσα, έτσι οι μαθητές είναι εκείνοι που αλλάζουν αίθουσες, ενώ υπάρχουν και διάφορα εργαστήρια με κατάλληλο εξοπλισμό. Όλες οι αίθουσες είναι εξοπλισμένες με ηλεκτρονικό εξοπλισμό, όπως υπολογιστή, προτζέκτορα κλπ.
• Οι μαθητές φωνάζουν τους καθηγητές με το μικρό τους όνομα. Σε περίπτωση κάποιου προβλήματος φωνάζουν  «hei ope» που σημαίνει «ε δάσκαλε».
• Οι γονείς μπορούν να αφήσουν τα παιδιά τους στο σχολείο για φύλαξη, όταν εργάζονται.
• Η Φινλανδία διαθέτει ένα πετυχημένο σύστημα 887 δημόσιων βιβλιοθηκών, οι οποίες είναι χτισμένες κοντά σε σχολεία και πανεπιστήμια και έχουν πρόσβαση παιδιά και μεγάλοι.
• Μεγάλο ενδιαφέρουν παρουσιάζουν οι τρόποι εισαγωγής στην δευτεροβάθμια εκπαίδευση και στην Ανώτατη εκπαίδευση καθώς και η αξιολόγηση του εκπαιδευτικού συστήματος.

2 |Ηνωμένο Βασίλειο

Στο Ηνωμένο Βασίλειο η φοίτηση είναι υποχρεωτική από 5 έως 16 ετών.

Η εκπαίδευση είναι υποχρεωτική για όλα τα παιδιά που είναι μόνιμα εγκατεστημένα στην χώρα, ανεξαρτήτως εθνικότητας. Υπάρχουν δημόσια σχολεία, στα οποία η φοίτηση είναι δωρεάν αλλά και ιδιωτικά σχολεία.

Η εκπαίδευση των παιδιών γίνεται σε τέσσερα στάδια: Στάδιο 1 (ηλικίες έως 7), Στάδιο 2 ( ηλικίες 7-11), Στάδιο 3 (ηλικίες 11-14), Στάδιο 4 (ηλικίες έως 16).

Η Υποχρεωτική εκπαίδευση αρχίζει στο ∆ηµοτικό Σχολείο (Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση) που διαρκεί τα δύο πρώτα Στάδια, δηλαδή έως την ηλικία των 11. Τα παιδιά ξεκινούν την υποχρεωτική τους εκπαίδευσης συνήθως μεταξύ ηλικίας 4-5, όπου αρχίζουν το σχολείο  µε την έναρξη της νέας εκπαιδευτικής περιόδου. Υπάρχουν ακόμη και τα ειδικά σχολεία, που απευθύνονται σε παιδιά που µειονεκτούν διανοητικά ή σωµατικά και δεν µπορούν να παρακολουθήσουν τα μαθήµατα στο σχολείο και τα προετοιµάζουν για την αγορά εργασίας.

Η Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, περιλαμβάνει τα Στάδια 3 και 4. Οι µαθητές φοιτούν για την απόκτηση του Γενικού Πιστοποιητικού
∆ευτεροβάθµιας Εκπαίδευσης (General Certificate of Secondary Education – GCSE) στο τέλος του Σταδίου 4 (16 χρονών). Οι εξετάσεις για το
πιστοποιητικό GCSE διεξάγονται για κάθε µάθηµα και βαθµολογούνται από ανεξάρτητες εξεταστικές επιτροπές. Οι µαθητές συνήθως εξετάζονται σε έως 10 διαφορετικά µαθήµατα περιλαµβανοµένων των Μαθηµατικών και της Αγγλικής Γλώσσας. Οι εξετάσεις βαθµολογούνται µε τους βαθµούς A*, A, B, C,D, E, F, και G. Οι µαθητές που δεν επιτυγχάνουν το βαθµό G καταχωρούνται ως U (unclassified) και δεν παίρνουν πιστοποιητικό. Ο βαθµός του GCSE απονέµεται βάσει της πορείας του µαθητή στα µαθήµατα τα τελευταία δύο χρόνια µαζί µε τις εξετάσεις.

Για να επιτευχθούν τα ανωτέρω, ο κάθε μαθητής μπορεί να επιλέξει ανάμεσα σε διαφορετικούς τύπους σχολείων:

• μονοτάξια σχολεία /Το πιο συνηθισμένο, καθώς εξυπηρετεί περίπου το 90% των μαθητών και δέχεται όλους τους μαθητές ανεξαρτήτως των ικανοτήτων τους.
• Λύκεια /Υπάρχουν 164 Λύκεια, τα οποία δέχονται μαθητές ανάλογα με τις ικανότητές τους και οι υποψήφιοι συνήθως δίνουν εισαγωγικές εξετάσεις.
• ειδικευμένες σχολές /Ειδικεύονται σ’ ένα από τα 10 αντικείμενα, τέχνες, επιχειρήσεις, µηχανολογία, ανθρωπιστικές σπουδές (ιστορία, γεωγραφία ή Αγγλικά), γλώσσες, µαθηµατικά και πληροφορική, µουσική, επιστήµες, αθλητισµός και τεχνολογία, εξυπηρετούν μέχρι το 10% των μαθητών και δέχονται κάποια εξωτερική χρηματοδότηση. Το πρόγραμμα σπουδών παρέχει σε συνδυασμό με το αντικείμενο του καθενός και το Εθνικό Πρόγραμμα Μαθημάτων.
• Αστικά Κολλέγια Τεχνολογιών /Τα σχολεία αυτά υπάρχουν μόνο στην Αγγλία, είναι ανεξάρτητα σχολεία τα οποία συντηρούνται από δημόσια χρηματοδότηση. Παρέχουν ένα ευρύ φάσμα γνώσεων με έμφαση στις τεχνολογίες, στις επιστήμες ή την εφαρμογή των τεχνολογιών στις τέχνες και διοικούνται από επιτρόπους ή αναδόχους, οι οποίοι πρέπει να κάνουν μία σημαντική εισφορά στο σχολείο. Τα σχολεία αυτά δέχονται όλους τους μαθητές, ανεξαρτήτου ικανοτήτων, δεν χρεώνουν δίδακτρα και βρίσκονται σε αστικές περιοχές.
• Ακαδημίες /Ιδρύονται από αναδόχους επιχειρηµατικών, κοινωνικών ή εθελοντικών οµάδων που συνεργάζονται µε φορείς της τοπικής κοινωνίας. Τα σχολεία αυτά πρέπει να βρίσκονται σε μειονεκτούσες περιοχές, να μην χρεώνουν δίδακτρα, να δέχονται όλους τους μαθητές ανεξαρτήτου επιπέδου και να παρέχουν ένα ευρύ και ισόρροπο πρόγραµµα µαθηµάτων.
• Ακόμη μία επιλογή είναι τα Ιδιωτικά σχολεία, τα οποία ιδρύονται από ιδιώτες, συντηρούνται με τις συνδρομές των μαθητών ή ακόμη και από δωρεές.

Η μετά-υποχρεωτική εκπαίδευση παρέχεται από τα λεγόμενα sixth form σχολεία της δευτεροβάθµιας εκπαίδευσης για μαθητές 16-18 ετών. Σκοπός της είναι η απόκτηση του Γενικού Πιστοποιητικού Εκπαίδευσης Ανώτερου Επιπέδου (General Certificate of Education Advanced-level examinations – GCE A levels) και αποτελεί την κύρια οδό για την Ανώτερη Εκπαίδευση. Το κάθε σχολείο θέτει τις δικές του προϋποθέσεις εισαγωγής.  Για να αποκτήσουν οι μαθητές το πλήρες A level, οι µαθητές πρέπει να συµπληρώσουν τρία AS units και τρία A2 units.

Τον πρώτο χρόνο της μετα-υποχρεωτικής εκπαίδευσης, οι μαθητές μπορούν να επιλέξουν μέχρι και πέντε αντικείμενα στα οποία εξετάζονται στο τέλος της χρονιάς. Με την επιτυχή συμπλήρωση του πρώτου έτους ο μαθητής μπορεί να επιλέξει τα AS units και  την απόκτηση αναγνωρισµένου τίτλου σπουδών ή να συνεχίσει την δεύτερη χρονιά για την απόκτηση των A2 units, τα οποία θα τον οδηγήσουν και στο πλήρες A level. Οι κάτοχοι Alevel μπορούν να σπουδάσουν σε πανεπιστήμιο ή σε άλλα ιδρύματα ανωτάτης εκπαίδευσης.

Υπάρχουν δύο είδη ιδρυμάτων Ανώτατης Εκπαίδευσης: τα λεγόμενα «παλαιά» πανεπιστήμια και τα «polytechnics» και «colleges», γνωστά και ως «νέα».  Κάθε πανεπιστήμιο είναι αυτόνομο, αποφασίζει ποια διπλώματα και άλλους τίτλους θα χορηγήσει, τους σχετικούς όρους καθώς και τον τρόπο αποδοχής των υποψηφίων. Τα περισσότερα πανεπιστήμια παρέχουν τη δυνατότητα έρευνας, καθώς και ένα ευρύ φάσμα μαθημάτων προπτυχιακού και μεταπτυχιακού επιπέδου. Συνήθως, τα παλαιά πανεπιστήμια δεν παρέχουν επαγγελματική κατάρτιση, ενώ πολλά από τα νέα πανεπιστήμια παρέχουν περισσότερες δυνατότητες πρακτικών εφαρμογών.

Σημειώσεις

• Το ανωτέρω σύστημα ισχύει κατά βάση στην Αγγλία. Σε περιοχές όπως Ουαλία, Σκωτία, Βόρεια Ιρλανδία συναντά κανείς αρκετές διαφορές στο εκπαιδευτικό τους σύστημα.
• Τόσο στην δευτεροβάθμια εκπαίδευση όσο και στην μετα-υποχρεωτική εκπαίδευση ο μαθητής έχει και την επιλογή των «Επαγγελματικών πιστοποιητικών», τα οποία δεν αναφέρθηκαν για λόγους απλούστευσης και καλύτερης κατανόησης.
• Στις περισσότερες περιοχές το σχολικό έτος, τόσο στην Πρωτοβάθμια όσο και στην Δευτεροβάθμια, διαρκεί από την πρώτη εβδομάδα του Σεπτεμβρίου έως την τρίτη εβδομάδα του Ιουλίου και χωρίζεται σε τρία τρίμηνα.
• Η εκπαίδευση τόσο στην Πρωτοβάθμια όσο και στην Δευτεροβάθμια (έως την ηλικία των 18) παρέχεται δωρεάν.
• Η Ανώτατη Εκπαίδευση γίνεται με την συνεισφορά των γονέων ή μέσω των υποτροφιών που χορηγούνται.

3 |Ολλανδία

Η υποχρεωτική εκπαίδευση στην Ολλανδία είναι για φοίτηση με πλήρες ωράριο από 5 έως 17 ετών ή για φοίτηση από 5 έως 16 ετών με πλήρες ωράριο και 16 έως 18 ετών με μερικό ωράριο.

Η υποχρεωτική εκπαίδευση ξεκινάει στην ηλικία των 5 ετών, αν και στην πράξη τα περισσότερα παιδιά ξεκινούν στην ηλικία των 4 και περιλαμβάνει την πρωτοβάθμια, τη δευτεροβάθμια και κάποια επαγγελματική εκπαίδευση.

Η πρωτοβάθμια εκπαίδευση περιλαμβάνει 8 έτη φοίτησης και αφορά μαθητές από 4 έως 12 ετών.  Στο τέλος της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης τα παιδιά μπορούν να επιλέξουν μεταξύ της προ-πανεπιστημιακής εκπαίδευσης (VWO), της ανώτερης γενικής εκπαίδευσης (HAVO), του πρώτου κύκλου της γενικής δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (MAVO) και της προ-επαγγελματικής εκπαίδευσης (VBO).

Η δευτεροβάθμια εκπαίδευση αφορά μαθητές από 12 έως 18 ετών. Ο κάθε φοιτητής μπορεί να επιλέξει από:

• VWO /Διαρκεί 6 χρόνια και προετοιμάζει τους μαθητές για το πανεπιστήμιο. Περιλαμβάνει τριών ειδών σχολεία, ανάλογα με το αν τα αρχαία ελληνικά και τα λατινικά είναι υποχρεωτικά, προαιρετικά ή δεν διδάσκονται αντίστοιχα.
• HAVO /Διαρκεί 5 χρόνια και προετοιμάζει τους μαθητές για την τριτοβάθμια επαγγελματική εκπαίδευση. Οι μαθητές συνήθως συνεχίζουν στην VWO ή στην MBO.
• MAVO /Διαρκεί 4 χρόνια και προετοιμάζει τους μαθητές για την MBO. Εντούτοις, κάποιοι αποφασίζουν να συνεχίσουν στη HAVO ή σε προγράμματα μαθητείας.
• VBO /Διαρκεί 4 χρόνια και οι μαθητές συνεχίζουν τις σπουδές τους στη MBO ή στο σύστημα μαθητείας.

Η φοίτηση των μαθητών στην πρώτη φάση της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (τέσσερα χρόνια VBO και MAVO, ή τα πρώτα τρία χρόνια
HAVO και VWO) ώσπου να την ολοκληρώσουν, δεν μπορεί να υπερβεί τα πέντε χρόνια.

Δεύτερος κύκλος δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (ως χωριστή κατηγορία) δεν υπάρχει, αφού τα σχολεία δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης περιλαμβάνουν τριετή (VWO και HAVO) ή τετραετή (MAVO και VBO) περίοδο υποχρεωτικής εκπαίδευσης. Στη συνέχεια ακολουθεί μια περίοδος υποχρεωτικής φοίτησης με μερικό ωράριο (τρία χρόνια για τη VWO, δύο χρόνια για τη HAVO).

Η τριτοβάθμια εκπαίδευση περιλαμβάνει:

• Την ανώτερη (μη πανεπιστημιακή) επαγγελματική εκπαίδευση (HBO) /Παρέχει τόσο θεωρητική όσο και πρακτική εξάσκηση, σε επαγγέλματα που απαιτούν ένα ανώτερο επίπεδο προσόντων.  Οι σπουδαστές που επιθυμούν να εγγραφούν πρέπει να διαθέτουν πιστοποιητικό HAVO, VWO ή MBO. Εκτός απ’ αυτά, τα ιδρύματα ενδέχεται να επιβάλλουν και άλλες απαιτήσεις σχετικές με την άσκηση του συγκεκριμένου επαγγέλματος. Και για την εγγραφή στην HBO χρησιμοποιείται ένα κεντρικό σύστημα εισαγωγής και στις περιπτώσεις που το ενδιαφέρον για κάποια κατεύθυνση υπερβαίνει τον αριθμό των διαθέσιμων θέσεων, γίνεται κλήρωση.
• Την πανεπιστημιακή εκπαίδευση (Wetenschappelijke onderwijs – WO) /Οι προπτυχιακές σπουδές διαρκούν τουλάχιστον 4 χρόνια, με εξαίρεση την ιατρική, την κτηνιατρική (έξι χρόνια), την οδοντιατρική και τη φιλοσοφία κάποιου συγκεκριμένου πεδίου μελέτης (5 χρόνια).  Οι μαθητές που ενδιαφέρονται ακολουθήσουν τον δρόμο του πανεπιστημίου, πρέπει να διαθέτουν πιστοποιητικό VWO, να περάσουν εξετάσεις σε προπαρασκευαστικά μαθήματα HBO για να λάβουν το πιστοποιητικό προπαίδευσης ή να δώσουν εισαγωγικές εξετάσεις.

Σημειώσεις

• Η εκπαίδευση παρέχεται δωρεάν για όλους τους μαθητές μέχρι 16 ετών  όμως, τα βιβλία και το υλικό διδασκαλίας ενδέχεται να πρέπει να αγοραστούν. Οι μαθητές ηλικίας άνω των 16 ετών καταβάλλουν ετήσια δίδακτρα αλλά οι γονείς μπορούν να ζητήσουν επιδόματα.
• Στην δευτεροβάθμια εκπαίδευση, αξιολογούνται συνεχώς και βαθμολογούνται με κλίμακα από 1 έως 10. Ο προσβάσιμος βαθμός είναι το 6, το οποίο τους προάγει στην επόμενη τάξη αν το έχουν συγκεντρώσει στα περισσότερα μαθήματα.
• Στο τέλος της  πρωτοβάθμιας εκπαίδευσής τους οι μαθητές δεν λαμβάνουν πτυχίο, αλλά σχολικό έλεγχο όπου περιγράφονται οι προσωπικές τους επιδόσεις και δυνατότητες.
• Στο τέλος της περιόδου της βασικής εκπαίδευσης οι μαθητές δίνουν εξετάσεις σε 15 υποχρεωτικά μαθήματα. Στους μαθητές που ολοκληρώνουν με επιτυχία τη βασική τους εκπαίδευση δίνεται σχετικό πιστοποιητικό.
• Η VWO, η HAVO, η MAVO και η VBO καταλήγουν σε μια τελική δοκιμασία που περιλαμβάνει εξετάσεις στο σχολείο όπου φοιτούν οι μαθητές και εξετάσεις σε εθνικό επίπεδο. Το κάθε σχολείο οργανώνει τις δικές του εξετάσεις οι οποίες διεξάγονται στο τελευταίο σχολικό έτος. Οι εθνικές εξετάσεις είναι κοινές για όλα τα σχολεία του ίδιου τύπου και διεξάγονται ταυτόχρονα σε όλα. Ο τελικός βαθμός είναι ο μέσος όρος των βαθμών στις σχολικές και στις εθνικές εξετάσεις

Τα 20 καλύτερα εκπαιδευτικά συστήματα του κόσμου

1. Νότια Κορέα
2. Ιαπωνία
3. Σιγκαπούρη
4. Χονγκ Κονγκ
5. Φινλανδία
6. Ηνωμένο Βασίλειο
7. Καναδάς
8. Ολλανδία
9. Ιρλανδία
10. Πολωνία
11. Δανία
12. Γερμανία
13. Ρωσία
14. Αμερική
15. Αυστραλία
16. Νέα Ζηλανδία
17. Ισραήλ
18. Βέλγιο
19. Τσεχία
20. Ελβετία

Κάντε κλικ για να βρείτε περισσότερες πληροφορίες για το εκπαιδευτικό σύστημα της: Φινλανδίας, Αγγλίας, Ολλανδίας.