Στο πλαίσιο της γνωριμίας των πολιτών με τον πολιτισμό και την ιστορία και με αφορμή τον εορτασμό των Ευρωπαϊκών Ημερών Πολιτιστικής Κληρονομίας (ΕΗΠΚ), όλα τα μουσεία και οι αρχαιολογικοί χώροι της χώρας θα ανοίξουν τις πόρτες τους στο κοινό με δωρεάν είσοδο για όλους αύριο, Κυριακή 25 Σεπτεμβρίου.

Οι Ευρωπαϊκές Ημέρες Πολιτιστικής Κληρονομιάς (European Heritage Days) θεσπίστηκαν επίσημα το 1991, ως μέρος μιας προσπάθειας ανάδειξης και προβολής της ιστορικής μνήμης, τόσο της ευρωπαϊκής όσο και της εθνικής. Η Ελλάδα συμμετέχει από το 1994, ενώ από το 2002 συμμετέχουν και οι 47 χώρες – μέλη της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Πολιτισμού.

Σκοπός της εγκαθίδρυσης των Ημερών αυτών είναι η συνειδητοποίηση της κοινής ευρωπαϊκής ταυτότητας σε πολιτιστικό, κοινωνικό και πολιτικό επίπεδο. Η φιλοδοξία πίσω από το εγχείρημα της ανάδειξης των ιστορικών μνημείων κάθε χώρας είναι η ευαισθητοποίηση των πολιτών σε θέματα προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς και ο επαναπροσδιορισμός της σχέσης μας με το παρελθόν.

Στην Ελλάδα, οι ΕΗΠΚ γιορτάζονται κάθε χρόνο το τελευταίο Παρασκευοσαββατοκύριακο του Σεπτέμβρη με διάφορες πολιτιστικές εκδηλώσεις σε όλη την χώρα.

Παρακάτω ακολουθεί μια λίστα με 7 αρχαιολογικούς χώρους και μουσεία της Θεσσαλονίκης που αξίζει να επισκεφτούμε.

1) Λευκός Πύργος

Κτισμένος στα τέλη του 15ου αιώνα, ο Λευκός Πύργος αποτελεί το μνημείο-σύμβολο της πόλης και δεν θα μπορούσε να λείπει από την λίστα μας, καθώς με ύψος πάνω από 30 μέτρα και περίμετρο 70 δεσπόζει πάνω από την παραλία της Θεσσαλονίκης. Από το 2008 ο πύργος στεγάζει μόνιμη έκθεση με πλούσιο οπτικοακουστικό υλικό και αρχαιολογικά ευρήματα της περιοχής που αφηγούνται την πολυτάραχη ιστορία της πόλης από την ίδρυσή της έως τις μέρες μας. Ο έκτος όροφος του πύργου δίνει την δυνατότητα στο επισκέπτη να περπατήσει ως τις επάλξεις και να θαυμάσει την θέα προς τον Θερμαϊκό κόλπο και το κέντρο της πόλης.

2) Γαλεριανό συγκρότημα

Από τα γνωστότερα τοπόσημα της πόλης, το Γαλεριανό συγκρότημα βρίσκεται στην καρδιά του ιστορικού κέντρου της πόλης και αποτελεί πόλο έλξης των επισκεπτών. Κατασκευασμένο περί το 306 μ.Χ. το Γαλεριανό ανάκτορο αποτέλεσε έδρα του Ρωμαίου αυτοκράτορα Γαλερίου μετά την νικηφόρα εκστρατεία του κατά των Περσών. Στις μέρες μας η αρχαιολογική ανασκαφή έχει φέρει στο φως εκτεταμένα τμήματα των ρωμαϊκών ανακτόρων που βρίσκονται στο κέντρο της πλατείας Ναβαρίνου. Στην προέκταση του συγκροτήματος προς την Εγνατία οδό συναντάμε ένα ακόμα διάσημο μνημείο της πόλης, την Αψίδα του Γαλέριου ή αλλιώς Καμάρα, η οποία αποτελεί δημοφιλές σημείο συνάντησης των φοιτητών της πόλης. Σήμερα ο χώρος των ανακτόρων του Γαλερίου λειτουργεί ως υπαίθριο μουσείο. Μάλιστα, το 2008 ο αρχαιολογικός αυτός χώρος βραβεύτηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση για την υποδειγματική φροντίδα, συντήρηση και αποκατάσταση του μνημείου.

3) Ρωμαϊκή Αγορά

Μερικές εκατοντάδες μέτρα από την πλατεία Αριστοτέλους βρίσκεται η Ρωμαϊκή αγορά της Θεσσαλονίκης που για μερικές εκατοντάδες χρόνια αποτέλεσε το κεντρικό σημείο αναφοράς της πόλης. Το Φόρουμ ή αγορά άρχισε να κατασκευάζεται στο τέλος του 2ου μ.Χ. Αιώνα και έπαιξε σπουδαίο ρόλο στην κοινωνική και πολιτική ζωή των Ρωμαίων της πόλης. Στις μέρες μας η ρωμαϊκή αγορά, που βρίσκεται ανάμεσα στις οδούς Φιλίππου και Ολύμπου, φιλοξενεί συχνά πολιτιστικές εκδηλώσεις, ενώ στον ίδιο χώρο υπάρχει αναστηλωμένο ρωμαϊκό ωδείο χωρητικότητας 350 ατόμων. Τα ευρήματα της ρωμαϊκής αγοράς εκτίθενται στο μουσείο που λειτουργεί μέσα στον αρχαιολογικό χώρο.

4) Αρχαιολογικό Μουσείο

Με ευρήματα που ανάγονται στο βάθος της προϊστορίας, το Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης αποτελεί μια “ζωντανή αφήγηση” της ιστορίας και του πολιτισμού της πόλης, αλλά και ολόκληρης της Μακεδονίας. Το μουσείο αποτελείται από επτά μόνιμες εκθέσεις, που περιλαμβάνουν ευρήματα της νεολιθικής, κλασσικής, ελληνιστικής και ρωμαϊκής εποχής, και φιλοξενεί συχνά ποικίλες περιοδικές εκθέσεις και εκδηλώσεις. Εξαιρετική εντύπωση προκαλεί η πτέρυγα που είναι αφιερωμένη στον “Χρυσό των Μακεδόνων” με τα εξαιρετικής τέχνης δημιουργήματα, που προέρχονται κυρίως από τα νεκροταφεία της αρχαϊκής και κλασικής περιόδου.

5) Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού

Φυσικά, οποιαδήποτε αναφορά στο πολιτισμό της Θεσσαλονίκης δεν μπορεί να θεωρηθεί ποτέ ολοκληρωμένη χωρίς να τονιστεί η ιδιαίτερη επίδραση που άσκησε στην πόλη ο Χριστιανισμός. Σε όλη την διάρκεια της Βυζαντινής αυτοκρατορίας η πόλη δεν έχασε την δύναμη της (σε αντίθεση με την Αθήνα) με αποτέλεσμα να δημιουργηθούν σε αυτήν εξαιρετικά δημόσια έργα. Εκτός από της πανέμορφες παλαιοχριστιανικές εκκλησίες της πόλης , πληθώρα βυζαντινών ευρημάτων εκτείνεται στο Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού. Δίπλα στις πλούσιες μόνιμες εκθέσεις με ευρήματα που ήρθαν στο φως με τις αρχαιολογικές ανασκαφές, το μουσείο φιλοξενεί συχνά περιοδικές εκθέσεις και διοργανώνει ποικίλες εκδηλώσεις πολιτιστικού χαρακτήρα.

6) Μουσείο Μακεδονικού Αγώνα

Στεγασμένο σε νεοκλασικό κτήριο, στο κέντρο της πόλης, επί της οδού Προξένου Κορομηλά, βρίσκεται το Μουσείο Μακεδονικού αγώνα. Με πλούσιο φωτογραφικό υλικό και αντικείμενα όπως όπλα, στολές και χάρτες που εκτίθενται στις έξι αίθουσες του μουσείου καλύπτεται χρονικά η περίοδος 1870-1912 κατά την οποία η Θεσσαλονίκη βρέθηκε στο κέντρο τον αγώνων για την επικράτηση στην ευρύτερη περιοχή της Μακεδονίας. Σημαντικά εκθέματα του μουσείου αποτελούν τα προσωπικά αντικείμενα των Μακεδονομάχων, ενώ το μουσείο φιλοξενεί συχνά εκδηλώσεις με κοινωνικό και πολιτιστικό περιεχόμενο.

7) Πολεμικό Μουσείο Θεσσαλονίκης

Το πολεμικό μουσείο της Θεσσαλονίκης, στεγασμένο σε ένα νεοκλασικό κτήριο των αρχών του προηγούμενου αιώνα επί της οδού Γρηγορίου Λαμπράκη 4, αποτελείται από εννέα μόνιμες συλλογές με περισσότερα από 10.000 κειμήλια από την νεότερη και σύγχρονη πολεμική ιστορία της χώρας. Στα εκθέματα του μουσείου υπάρχουν, μεταξύ άλλων, συλλογές στολών και όπλων ελληνικών και ξένων ενόπλων δυνάμεων, πίνακες ζωγραφικής και χάρτες που καλύπτουν χρονικά την πολεμική ιστορία της Ελλάδας από την επανάσταση του 1821 έως την εμπλοκή στην Κύπρο το 1974. Στον εκθεσιακό χώρο βρίσκεται και η πληρέστερη συλλογή ταγμάτων αριστείας και στρατιωτικών μεταλλίων στην Ελλάδα. Εντύπωση προκαλεί, επίσης το γεγονός πως στον προαύλιο χώρο του μουσείου εκτίθενται ένα μαχητικό αεροπλάνο F5-A, τορπίλες και πυροβόλα διαφόρων τύπων και ελαφρά τεθωρακισμένα οχήματα που χρησιμοποιήθηκαν στο παρελθόν από τις Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις.