Πηγή φωτογραφίας: shutterstock.com

Η ζήλια είναι αυτό το μικρό πράσινο τερατάκι που φωλιάζει μέσα μας και μας κάνει τη ζωή δύσκολη. Τη συναντάμε παντού και σε πολλές μορφές.

Παρόλο που η ζήλια συνδέεται συχνά με τις ερωτικές σχέσεις, μπορεί να αναστατώσει, ή ακόμη και να καταστρέψει, όλες τις διαπροσωπικές μας σχέσεις. Είτε πρόκειται για ερωτικές, είτε για οικογενειακές, φιλικές ή επαγγελματικές σχέσεις.

Όμως, σε οποιαδήποτε μορφή κι αν εμφανιστεί, η ζήλια είναι ένα συναίσθημα που είναι δύσκολο να το διαχειριστούμε. Είτε όταν το βιώνουμε, είτε όταν το δεχόμαστε και μπορεί να μας αφήσει μια αίσθηση ασφυξίας και θυμού.

Το συναίσθημα της ζήλιας το ακολουθεί μια αρνητική φήμη. Όμως στην πραγματικότητα είναι ένα έμφυτο συναίσθημα που μας προσδιορίζει στον κόσμο.

Καθώς συνήθως οι άνθρωποι προσδιορίζουμε τον εαυτό μας στον κόσμο συγκρινόμενοι με τους άλλους, συναντάμε πολύ συχνά το συναίσθημα της ζήλιας. Η ζήλια σχετίζεται με το πώς αντιλαμβανόμαστε τον εαυτό μας, τους άλλους και τον κόσμο.

Όμως, τη ζήλια μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε και με θετικό τρόπο, έτσι ώστε να τη μετατρέψουμε σε κίνητρο για να πετύχουμε πολλά πράγματα στη ζωή μας. Αρκεί οι προσδοκίες μας για τα πράγματα και τη ζωή να είναι ρεαλιστικές και επιτεύξιμες.

Γιατί ζηλεύουμε;

Η ζήλια περιλαμβάνει ένα συνονθύλευμα συναισθημάτων, όπως τον φόβο, την απώλεια, την οργή, το φθόνο, τη λύπη, την προδοσία, την ανεπάρκεια, την ταπείνωση και την μοναξιά.

Η αρνητική ή παθολογική ζήλια είναι ένας σπόρος ο οποίος φυτρώνει μέσα μας σαν ένα λουλούδι με πολλά-πολλά αγκάθια. Φυτρώνει λοιπόν στο έδαφος της δικής μας ανεπάρκειας, της δικής μας ανασφάλειας και της χαμηλής μας αυτοεκτίμησης και αυτοπεποίθησης.

Το πρόβλημα ξεκινά όταν η ζήλια ξεπερνά τα όρια. Όταν δηλαδή βλέπουμε στους άλλους μόνο αυτά που έχουν παραπάνω από εμάς.  Όμως, ακόμη και όταν έχουμε τη δυνατότητα να τα αποκτήσουμε, αντί να προσπαθήσουμε και εμείς, τα κοιτάμε απλά με αντιπάθεια.

Η ζήλια μπορεί να μας «τυφλώσει» τόσο που να λειτουργήσει ανασταλτικά στην πορεία της ζωής μας.

Όπως για όλα τα πράγματα, έτσι και η ζήλια έχει να κάνει με το πώς αντιλαμβανόμαστε τις καταστάσεις γύρω μας και με τον τρόπο που σκεφτόμαστε γι’ αυτές.

Δηλαδή, κάποιος που σκέφτεται ότι δεν του φτάνουν αυτά που ήδη έχει και δεν εκτιμά αυτά που έχει κατακτήσει, συγκρίνει συνεχώς τον εαυτό του με μεγαλύτερα πράγματα.

Μπορεί να γίνει καχύποπτος απέναντι σε άλλους ανθρώπους και να ξεκινήσει να ζηλεύει γιατί νιώθει ότι απειλείται η σχέση του, η εργασιακή του θέση, η φιλία του ή η αγάπη που κάποιος του έχει.

Η ζήλια και οι σκέψεις που κάνουμε όταν ζηλεύουμε, μπορούν επίσης να είναι απόρροια των βιωμάτων μας, των εμπειριών μας, των στερεοτύπων που ακολουθούμε αλλά και των συναισθηματικών παγίδων που πέφτουμε.

Πριν πέσουμε λοιπόν στην παγίδα της ζήλιας και αφήσουμε το τερατάκι να μπει μέσα μας, χρειάζεται να πάρουμε λίγο χρόνο και να αναλογιστούμε αν αυτό το συναίσθημα προέρχεται από δικές μας λανθασμένες υποθέσεις και αντιλήψεις, σχετικά με τις προθέσεις των άλλων ανθρώπων.

Πως θα δαμάσουμε λοιπόν αυτό το μικρό πράσινο τερατάκι μέσα μας;

Αναγνώριση:

Το πρώτο βήμα είναι να αναγνωρίσεις πως κάτι συμβαίνει. Χρειάζεται να καταλάβεις ότι το συναίσθημα της ζήλιας είναι μεν φυσιολογικό, όμως χρειάζεται να το αναγνωρίσεις, να το παραδεχθείς και να μάθεις τα όρια του.

Χρειάζεται να αντιλαμβανόμαστε ότι για παράδειγμα μπορεί να μην είμαστε ικανοποιημένοι με κάποια πράγματα. Όμως γι’ αυτό δε μπορεί να φταίει κάποιος άλλος.

Επομένως αυτό που χρειάζεται είναι να κινητοποιηθείς για να καταφέρεις τα πράγματα που επιθυμείς.

Ρίζα της ζήλιας:

Η ζήλια μπορεί να δηλητηριάσει όλες τις σχέσεις. Μπορεί να τρυπώσει παντού και να οδηγήσει στην μοναξιά και στην αυτό λύπηση. Είναι κάτι που χρειάζεται να το καταλάβεις όταν συμβαίνει και να βρεις την αιτία για να μπορέσεις να το διαχειριστείς με θετικό τρόπο.

Όταν νιώθεις ότι εισβάλλει αυτό το τερατάκι μέσα σου, ρώτησε τον εαυτό σου τι βρίσκεται στη ρίζα αυτού του συναισθήματος. Τι μπορεί να είναι αυτό που στ’ αλήθεια το προκαλεί.

Για παράδειγμα, μπορεί η νέα σχέση ενός φίλου να σου προκαλεί ζήλια επειδή δεν έχεις γνωρίσει ακόμη κάποιον και ανησυχείς ότι δε θα βρεις ποτέ το σωστό άτομο. Επίσης, μπορεί ο σύντροφός σου να αρχίσει να ξοδεύει πολύ χρόνο με έναν νέο φίλο και εσύ να αισθάνεσαι ζήλια γιατί σου θυμίζει ότι αυτό ήταν το πρώτο σημάδι που παρατήρησες όταν ένας προηγούμενος σύντροφός σου σε απάτησε.

Είτε η ζήλια πηγάζει από ανασφάλεια, φόβο ή προηγούμενες σχέσεις, το να γνωρίζεις περισσότερα για την αιτία που την προκαλεί, μπορεί να σε βοηθήσει να την αντιμετωπίσεις. Θα μπορείς να σχεδιάζεις τα βήματα που χρειάζεται να κάνεις, έτσι ώστε να αλλάξεις αυτό που σε ενοχλεί και να φτάσεις σε αυτό που πραγματικά θέλεις.

Επικοινώνησε ανοιχτά:

Ίσως αισθάνεσαι άβολα να αναφέρεις σε κάποιον το συναίσθημα σου αυτό. Όμως να θυμάσαι ότι είναι απολύτως φυσιολογικό. Κανείς δε θα εκπλαγεί, καθώς είναι ένα αναπόφευκτο συναίσθημα που όλοι το έχουμε νιώσει σε μικρό ή σε μεγάλο βαθμό.

Το τερατάκι που σιγοβράζει μέσα μας και μας εμποδίζει να πούμε τι πραγματικά αισθανόμαστε, μπορεί να δηλητηριάσει τις σχέσεις μας. Μπορεί να αφήνει τον άλλον να απορεί με τη δική μας ελεγκτική και καταναγκαστική συμπεριφορά.

Ο άνθρωπος που έχεις απέναντι σου μπορεί να μην έχει παρατηρήσει τη συμπεριφορά του ή μπορεί να μην έχει συνειδητοποιήσει πώς νιώθεις γι’ αυτήν. Αξιοποίησε την ευκαιρία για να μιλήσετε για τα όρια της σχέσης σας. Μπορεί επίσης να είναι μια αρχή για να συζητήσετε τρόπους για να διατηρήσετε τη σχέση σας ισχυρή.

Μαθαίνω την αξία μου:

Το σημαντικότερο «όπλο» που έχουμε απέναντι στη ζήλια είναι το να ξέρει κανείς τι αξίζει και πόσα έχει καταφέρει στη μέχρι τώρα πορεία του.

Πολλές φορές ελαχιστοποιούμε την αξία των επιτυχιών μας νομίζοντας ότι εν τέλει δεν έχουμε καταφέρει και κάτι. Αν κοιτάξεις προσεκτικά θα δεις ότι έχεις πετύχει πράγματα και σίγουρα έχεις τη δυνατότητα να πετύχεις κι άλλα αν ενεργοποιηθείς.

Αντί λοιπόν παθητικά να βλέπεις την πορεία των άλλων, χρησιμοποίησε τον ζήλο σου ως κίνητρο για να πετύχεις ακόμη περισσότερα.

Η ζωή σου μπορεί να είναι αρκετά αξιοζήλευτη για κάποιον άλλον. Αλλά η ζήλια μπορεί να σε κάνει να νιώθεις ότι τίποτα από αυτά που έχεις είναι αρκετά καλό.

Υπενθύμισε στον εαυτό σου τα πράγματα που κάνεις καλά και περιποιήσου τον όπως θα έκανες σε έναν στενό φίλο.

Μιλάω σε έναν κοντινό μου άνθρωπο:

Η ζήλια μπορεί μερικές φορές να μας δώσει μια ελαφρώς στρεβλωμένη αίσθηση της πραγματικότητας. Για παράδειγμα, μπορεί να μας αφήσει να αναρωτιόμαστε  αν αυτό το μη λεκτικό φλερτ, που είμαστε βέβαιοι ότι μόλις είδαμε, συνέβη στ’ αλήθεια.

Μερικές φορές, η εκδήλωση αυτών των ανησυχιών σε ένα τρίτο πρόσωπο μπορεί να κάνει την κατάσταση λιγότερο τρομακτική. Μπορεί επίσης να σε βοηθήσει να ακούσεις μια άλλη γνώμη που ίσως δεν σκέφτηκες.

Η ζήλια αλλιώς:

Η ζήλια είναι ένα πολύπλοκο και δυνατό συναίσθημα που μπορεί να μην αισθάνεσαι πολύ καλά όταν το βιώνεις. Αλλά αντί να το θεωρείς ως κάτι αρνητικό, δοκίμασε να το δεις ως μια χρήσιμη πηγή πληροφοριών.

Η ζήλια μας δηλώνει ότι υπάρχει μια διαφορά μεταξύ του τι έχουμε και του τι θέλουμε.

Η ανεξέλεγκτη ζήλια μπορεί να μετατραπεί σε αυτοκριτική και να δημιουργήσει έναν κύκλο που θα σε κάνει να αισθάνεσαι αδικημένος.

Ωστόσο, μπορείς να αναγνωρίσεις τις χρήσιμες πληροφορίες που σου προσφέρει και να τις χρησιμοποιήσεις για να δημιουργήσεις τις συνθήκες στις οποίες ικανοποιούνται οι ανάγκες σου.

Ολοκληρωμένη εικόνα:

Η ζήλια αναπτύσσεται μερικές φορές ως απάντηση σε μια μερική εικόνα. Με άλλα λόγια, πολλές φορές συγκρίνουμε τον εαυτό μας και τα δικά μας επιτεύγματα και χαρακτηριστικά με μια εξιδανικευμένη ή ελλιπή προβολή κάποιου άλλου.

Οι άνθρωποι εμφανίζουν συνήθως τον καλύτερο εαυτό τους στον κόσμο, οπότε δεν είναι πάντα εύκολο να πούμε τι συμβαίνει πραγματικά στη ζωή ή τη σχέση κάποιου άλλου. Έπειτα, υπάρχει όλο το ζήτημα των κοινωνικών μέσων, το οποίο μεγεθύνει αυτήν την ιδέα.

Έτσι, στο σήμερα, την εποχή που τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν κατακλίσει τη ζωή μας και μας δίνουν μια παγκόσμια οπτική των πραγμάτων, η ζήλια βρίσκει πολλές φορές πρόσφορο έδαφος. Αφού μπορούμε να συγκρίνουμε τη δική μας καθημερινότητα με αυτήν  των άλλων χρηστών από όλο τον κόσμο.

Μη ξεχνάς όμως ότι τα πράγματα δεν είναι πάντα όπως δείχνουν. Συχνά οι άνθρωποι και ειδικά στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, παρουσιάζουν μόνο τη θετική πλευρά της ζωής τους. Κανείς δε μπορεί να ξέρει όμως τι συμβαίνει πίσω από κλειστές πόρτες και αν η πραγματική τους ζωή είναι έτσι όλη μέρα, κάθε μέρα.

Είναι απολύτως φυσιολογικό όλοι να έχουμε αδυναμίες και προβλήματα γι’ αυτό η σύγκριση που κάνουμε πολλές φορές είναι μη ρεαλιστική.

Απόσπαση προσοχής:

Η απομάκρυνση της προσοχής από τη ζήλια μπορεί να βοηθά να αποφύγουμε να ενεργούμε παρορμητικά με τα συναισθήματά μας.

Κάνε ένα διάλειμμα και δοκίμασε κάποιες στρατηγικές για να αποσπάσεις την προσοχή σου από τις ζηλότυπες σκέψεις. Για παράδειγμα, μπορείς να καταγράψεις  τι νιώθεις ή να αποσπάσεις την προσοχή σου με μια δραστηριότητα που απολαμβάνεις. Δώσε στον εαυτό σου χώρο μακριά από την κατάσταση.

Δίνω χρόνο:

Εάν έχεις βιώσει τη ζήλια στο παρελθόν, πιθανότατα γνωρίζεις ήδη ότι η ζήλια εξασθενεί με τον χρόνο. Συνήθως, να αισθανόμαστε ζήλια πριν συμβεί κάτι, παρά μετά.

Καθώς περνά ο χρόνος, είναι λιγότερο πιθανό να αισθάνεσαι ακόμη την ανάγκη να συγκρίνεις τον εαυτό σου ή την κατάσταση σου με κάποιον άλλο. Από την άλλη μεριά όμως, τα θετικά σου συναισθήματα παραμένουν στο χρόνο.

Η ζήλια είναι ένα συναίσθημα φυσιολογικό και αναπόφευκτο.

Υπάρχει από τις πρώτες ενδείξεις ανθρώπων στη γη. Θα μπορούσε να περιγραφεί ως το να νιώθουμε μόνοι εναντίον εχθρών που χαμογελούν. Έχει να κάνει με τον εαυτό μας, τις ανασφάλειες και τους φόβους μας.

Η ζωή δεν είναι μόνο χαρά, έχει πολλά πρόσωπα και πολλές παραμέτρους. Μέσα από τα θετικά και τα αρνητικά συναισθήματα μαθαίνουμε καλύτερα τις ανάγκες μας, την αξία μας και τον εαυτό μας.

Η ζήλια μπορεί να γίνει κίνητρο που θα μας βοηθήσει να αναπτύξουμε τον εαυτό μας περισσότερο και να αποκτήσουμε νέες δεξιότητες και δυνατότητες.