Πηγή φωτογραφίας: beater.gr, Γιάννης Τόμτσης. Από τη συναυλία του ΛΕΞ στη ΔΕΘ, 2019.

Η κουλτούρα του Χιπ Χοπ γεννήθηκε στην Αμερική τη δεκαετία του 1970 σε γειτονιές αφροαμερικανών. Το χιπ χοπ ήρθε στην Ελλάδα τη δεκαετία του ’80 και έφτασε την κορύφωσή του μέσα στην πρώτη δεκαετία του 21^ου αιώνα. Αυτό που ξεχωρίζει εδώ είναι η ραπ μουσική που στην πραγματικότητα είναι ένα κομμάτι της χιπ χοπ κουλτούρας και όχι ολόκληρη η χιπ χοπ. Είναι κάτι που μπερδεύουμε συχνά.  Η κουλτούρα του χιπ χοπ έχει τέσσερα στοιχεία. Το DJing ή scratching, τους MCs, τον χορό breakdance και το Graffiti. Φυσικά υπάρχουν και άλλα στοιχεία που  συμπληρώνουν τα προηγούμενα, όπως το beatboxing, το στυλ στα ρούχα ή η αργκό. Είναι δηλαδή ένα σύνολο πραγμάτων. Το ίδιο συμβαίνει άλλωστε σε όλα τα καλλιτεχνικά κινήματα, για παράδειγμα στη ντίσκο ή στο ροκ εν ρολ.

Η είσοδος του χιπ χοπ στην Ελλάδα γίνεται αρχικά μέσα από τις ντίσκο, που φυσικά τη δεκαετία του ’80 διένυαν τα χρυσά τους χρόνια. Μερικές νέες χορευτικές κινήσεις ήταν μια δειλή γνωριμία με το στυλ αυτό. Από εκεί και πέρα, τέλη της δεκαετίας του ’80 και αρχές του ’90, δημιουργήθηκαν τα πρώτα συγκροτήματα και βγήκε ο πρώτος δίσκος με όνομα Εν+ Τάξει. Μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του ’90, είχαν δημιουργηθεί συγκροτήματα που μάλλον είναι γνωστά σε όλους μας σήμερα κι ας μην έχουν όλα ενεργή καλλιτεχνική δραστηριότητα. Μερικά από αυτά είναι οι Active Member, Terror X crew, goin’ Through, NEBMA, Ημισκούμπρια.

Πηγή φωτογραφίας: avopolis.gr

Ο στίχος των τραγουδιών είχε συνήθως πολιτική και κοινωνική θεματολογία. Υπήρχαν συγκροτήματα, παρόλα αυτά, που επέλεγαν σατιρικό και χιουμοριστικό στίχο όπως τα Ημισκούμπρια. Η ραπ είχε τους καλλιτέχνες που επέλεγαν έναν δρόμο εμπορικό και άλλους που κράτησαν την underground σκηνή. Αυτό είχε να κάνει με την προσωπικότητα του καλλιτέχνη, το πώς αντιλαμβανόταν το ραπ και φυσικά το τι έγραφε στους στίχους του. Πολλοί MCs επέλεξαν- και επιλέγουν ακόμη- να εκφράζουν μέσα από το ραπ τους την κοινωνία, τα προβλήματα των νέων, τις ιστορίες από τη γειτονιά και με έμμεσο ή άμεσο τρόπο να ασκούν κριτική σε κοινωνικά φαινόμενα.

Η άλλη πλευρά, αυτή της mainstream σκηνής, είχε στίχο που ίσως μοιάζει με αυτό της pop, αν εξαιρέσουμε το λίγο πιο σκληρό λεξιλόγιο. Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν υπήρξαν ράπερς στη mainstream σκηνή με κοινωνικούς προβληματισμούς. Φυσικά πρέπει να γίνει αναφορά και στους ΖΝ, οι οποίοι έφεραν πρώτοι το battle rap στην Ελλάδα ενώ εισήγαγαν και νέες θεματολογίες στους στίχους. Οι Ζωντανοί Νεκροί δημιουργήθηκαν το 1997, με μέλη τους τον Υποχθόνιο, Καταχθόνιο, Τάκι Τσαν, Μηδενιστή και Χαρμάνη.

Από το 2010 και μετά, η Ελλάδα βιώνει την οικονομική κρίση και οι νέοι την αβεβαιότητα για το αύριο. Εκεί έρχεται η ραπ μουσική, κυρίως η underground σκηνή, να εκφράσει όλη την ανησυχία, το άγχος, τους προβληματισμούς και την παρακμή. Συγκροτήματα και καλλιτέχνες που δημιουργήθηκαν περίπου το 2000, ακολουθούν με τη μουσική τους τις κοινωνικές εξελίξεις. Οι στίχοι τους περιγράφουν μια ολόκληρη γενιά. Τα παιδιά του 2000 και τα παιδιά της κρίσης. Χαρακτηριστικό παράδειγμα της μουσικής αυτής είναι τα Βόρεια Αστέρια και τα μέλη τους μεμονωμένα (ΛΕΞ, Τζαμάλ, Ζήνων, Μικρός Κλέφτης).Οι ΦΒΣ, Joker Two Face, 12^ος πίθηκος, Ταφ Λάθος, Λόγος Απειλή, ΔΠΘ, Άγνωστος Χειμώνας είναι ακόμη μερικά αξιοσημείωτα συγκροτήματα και καλλιτέχνες της ραπ σκηνής.

Η λίστα είναι μεγάλη και σίγουρα ξεχνάω πολλούς και σημαντικούς καλλιτέχνες, αλλά το άρθρο αυτό είναι μόνο ένα απλό «σκίτσο» της ελληνικής ραπ σκηνής. Σήμερα οι καλλιτέχνες της ραπ απολαμβάνουν συναυλίες με πολύ κόσμο καθώς και εμφανίσεις σε φεστιβάλ. Αυτή η μουσική κουλτούρα από τη γέννησή της μέχρι και σήμερα απευθύνεται στους νέους. Ένας από τους λόγους της επιτυχίας της είναι η αυθεντικότητα στον στίχο, η αλήθεια του κάθε μουσικού και το πώς αυτή αγγίζει την αλήθεια του κοινού. Ο κόσμος ταυτίζεται ή έστω καταλαβαίνει. Το ραπ είναι ένας καθρέφτης της κοινωνίας.