“Υπάρχει κάτι σάπιο στο βασίλειο της Δανιμαρκίας”

Γουίλιαμ Σαίξπηρ, 1564-1616, Άγγλος δραματουργός

Η είσοδος του ΔΝΤ στην Ελλάδα μετά την πρόσκληση του τέως Πρωθυπουργού, τον Απρίλιο του 2010, συνιστά σημείο καμπής στη διαδρομή του ομαλού δημοκρατικού βίου της Ελλάδας από το 1974 ως το 2009. Από το γραφικό Καστελόριζο με ιδιαίτερα γραφικό τρόπο και μια δόση θλίψης αντίστοιχη μιας δραματικής ταινίας της Φίνος Φίλμς, ο Γιώργος Παπανδρέου ανακοινώνει την ενταξιακή πορεία της χώρας μας στο πρόγραμμα στήριξης.

Ξαφνικά μέσα σε λίγες μέρες ξεκινάει ένας “πόλεμος λέξεων” από τα υπερχρεωμένα κανάλια, θέτοντας συνεχώς στον ελληνικό λαό το δίλημμα “Μνημόνιο ή Χρεοκοπία;” ενώ οι πολιτικοί που ήταν υπεύθυνοι για την πορεία της χώρας παρουσιάζονται με μεγάλη ευχέρεια ως αυτόκλητοι διασώστες της χώρας.Έτσι, οι ιθύνοντες νόες του ελληνικού δράματος συγκάλυψαν μέσα από τόνους λαϊκισμού,ευχολόγια και πολιτικούς λόγους με ημερομηνία λήξης μια κυβερνητική θητεία 40 χρόνων που δημιούργησε μια τρύπα δημοσιονομικού ελλείμματος 320 δις (τυπικά)  και εξανάγκασε τον ελληνικό λαό σε μια εξαετία “έκτακτης μνημονιακής πυρόσβεσης”.

Γνωστά όλα αυτά; Όχι και τόσο για έναν λαό με μνήμη χρυσόψαρου και συνείδηση λάστιχου, αν κρίνουμε και από τις κυβερνητικές εναλλαγές τα τελευταία χρόνια. Και αν τα χρόνια περνάνε και κλειστήκαμε στον εαυτό μας περισσότερο ασχολούμενοι με το δικό μας δέντρο αδιαφορώντας για την ζημιά που προκλήθηκε στο δάσος, παρακάτω θα δούμε συνοπτικά την ζημιά στο σύνολο της:

• ΑΕΠ,Ανεργία,Φτώχεια

Το ελληνικό ακαθάριστο εγχώριο προϊόν υποχώρησε κατά 30% (άνω των 46 δις.) από τα 266 δις περίπου που βρισκόταν το 2009. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι 3.500.000 Έλληνες πολίτες φτωχοποιήθηκαν ενώ 1.195.000 έμειναν άνεργοι. Σε ποσοστά η ανεργία ανήλθε στο δυσθεώρητο ύψος του 30% επί του συνόλου του εν δυνάμει εργατικού δυναμικού της χώρας ενώ στους νέους ειδικά ανήλθε στο ποσοστό του 50% (1 στους 2).

• Φορολογία,Μισθοί,Τραπεζικές Καταθέσεις,Δάνεια,Χρέος

Οι συνολικές οφειλές των ιδιωτών προς τα ασφαλιστικά ταμεία,τις τράπεζες κλπ ανήλθαν μέχρι το 2015 στα 163 δις ενώ οι φόροι στην περιουσία των Ελλήνων το διάστημα 2009-2013 αυξήθηκαν κατά 743% σύμφωνα με στοιχεία από διαδοχικούς κρατικούς προϋπολογισμούς. Οι μισθωτοί απώλεσαν 30 δις ευρώ μέσα σε πέντε χρόνια, όπως εκτιμά η έκθεση του ΙΝΕ/ΓΣΕΕ, λόγω της μείωσης των πραγματικών μισθών κατά 22,3% την περίοδο 2010-2015.

Για να γίνει περισσότερο κατανοητό, η συνολική ετήσια ακαθάριστη δαπάνη σε μισθούς ενώ το 2009 ήταν 85 δις το 2014 ανήλθε στα 54 δις, συμπεριλαμβανομένων των αμοιβών των διευθυντικών στελεχών. Επίσης η αγοραστική δύναμη των μισθωτών μειώθηκε κατά 26% την μοιραία εξαετία φτάνοντας στα επίπεδα της δραχμικής περιόδου του 1995. Αυτή τη στιγμή το χρέος του Δημοσίου της Ελλάδας σύμφωνα με στοιχεία του Οργανισμού Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους ανέρχεται στα 323,7 δις εκ των οποίων τα 70% οφείλονται σε έντοκα γραμμάτια (δηλαδή ομολογίες του ελληνικού Δημοσίου) ενώ μόλις τα 30% από τον ευρωπαϊκό μηχανισμό στήριξης.

[widget id=”text-6″]

Πως φτάσαμε ως εδώ; Μα φυσικά παίζοντας το λεγόμενο “ping-pong game”. Εναλλασσόμενες κυβερνήσεις (κυρίως ΝΔ-ΠΑΣΟΚ) και πριν 2 χρόνια του Τσίπρα να ρίχνουν το μπαλάκι των ευθυνών ο ένας στον άλλο λησμονώντας πως ήταν οι ίδιοι που παθιασμένα διεκδικούσαν τις εκλογές που θα τους εξασφάλιζαν μια θέση στην καρέκλα. Δεν μπορούμε να πούμε πως ως λαός δεν έχουμε μερίδιο ευθύνης. Διότι γνωρίζαμε πολύ καλά και κάθε φορά πέφταμε θύματα του λαϊκισμού του εκάστοτε πολιτικού τυχοδιώκτη που μας έταζε “θαυματουργές” εναλλακτικές.

Έτσι συνέβαινε το εξής. Ο “Λεφτά Υπάρχουν”, ο “Ζάππειο 1-2”, ο “Πρόγραμμα Θεσσαλονίκης” κλπ ακριβώς επειδή ήθελαν απεγνωσμένα την καρέκλα και δεν φρόντιζαν να δημιουργήσουν ένα σοβαρό και κοστολογημένο πρόγραμμα λαμβάνοντας υπ’όψιν την φερεγγυότητα της χώρας στους δανειστές της αλλά και τα αποθεματικά της περιθώρια, έπεφταν στην τρύπα της δημοσιονομικής αστάθειας με τα “μούτρα”.

Και ακριβώς επειδή έπρεπε να τροφοδοτηθεί και ο κομματικός σωλήνας που περιέβαλε αυτούς τους “ηγέτες” και φρόντιζε ώστε να παραμένει η εικόνα τους ατσαλάκωτη και δημοφιλής απ άκρη σ άκρη της ελληνικής επικράτειας, χρησιμοποιήθηκε η εύκολη λύση του taxstorming (φοροκαταιγίδα) για την εύρεση ρευστού που θα αποπλήρωνε μισθούς και συντάξεις και θα κάλυπτε και τις υψηλές κρατικές δαπάνες για τις οποίες δεν “υπήρχε πρόβλεψη να περιοριστούν”…

Έτσι φτάσαμε εν έτη 2016 όπου τα έσοδα του κράτους από τους φόρους του Έλληνα πολίτη από την εποχή που μπήκαμε στην Ευρωζώνη ανέρχονται σε ύψος 600 δις. Πιο συγκεκριμένα, ας δούμε την φορολογία για τις δύο ενδεικτικές περιόδους του 2009(στιγμή που το όλο και πιο διογκούμενο έλλειμμα γίνεται ανεξέλεγκτο) και του 2014(την εποχή που έχουν επικυρωθεί ήδη 2 μνημόνια και το χρέος της Ελλάδας βρίσκεται στο 175% του ΑΕΠ). Το 2009 σημειώθηκε ρεκόρ φόρων (άμεσων και έμμεσων) που ανήλθε στα 60 δις ενώ το 2014 που προεξοφλούσε ο τότε Πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς ότι η Ελλάδα θα έχει ανάπτυξη 1,7%, ο Έλληνας φορολογούμενος πλήρωσε σε άμεσους και έμμεσους φόρους 45 δις.

Η καμπύλη Laffer και το σόφισμα της “Δημιουργικής λογιστικής”

Σας φαίνονται αρκετά τα λεφτά αυτά; Σας έχει τύχει πολλές φορές σε συζητήσεις με ισαποστάκηδες κομματικών σωλήνων να σας ψέγουν επειδή κατακρίνετε την φορομπηχτική πολιτική των κυβερνήσεων αξιώνοντας το επιχείρημα πως δεν υπάρχει άλλη λύση;

Παρακάτω σας παραθέτω ένα πολύ σύντομο επιχείρημα απέναντι σε όλες αυτές τις φανφάρες που βολιδοσκοπούν δεξιά και αριστερά για να “καταπνίξουν” οποιαδήποτε φωνή απομυθοποιεί το “Success Story” της δημοσιονομικής πολιτικής. Στα ερευνητικά πεδία των οικονομικών υπάρχει ένα εργαλείο, η καμπύλη Laffer, το οποίο χρησιμοποιείται για tracking την φορολογικής πολιτικής. Πιο συγκεκριμένα, η καμπύλη Laffer καταδεικνύει ότι από ένα συγκεκριμένο επίπεδο φορολόγησης και μετά, η φοροδοτική ικανότητα εξαντλείται.

Κι αυτό γιατί όταν οι φόροι ξεπερνούν το όριο της δυνατότητας των φορολογούμενων το αποτέλεσμα είναι οι πολίτες να αδυνατούν ν’ ανταποκριθούν στις οικονομικές τους υποχρεώσεις και τότε είτε χρωστάνε, είτε φοροδιαφεύγουν, είτε αποφασίζουν να τερματίσουν τις επιχειρηματικές τους δραστηριότητας προκαλώντας ζημιά στην πραγματική οικονομία και την κοινωνία,και απώλειες φορολογικών εσόδων.

Δηλαδή, από ένα σημείο και πλέον, ο φορολογούμενος παρουσιάζει μειωμένη φοροδοτική ικανότητα και ανεξαρτήτως της επιβολής νέων ή/και αυξημένων φόρων, τα έσοδα συρρικνώνονται. Η κατάσταση που δημιουργείται επιδεινώνει ακόμη περισσότερο την οικονομία, αφού το ποσοστό ανεργίας αυξάνεται, τα ασφαλιστικά ταμεία εισπράττουν λιγότερες εισφορές, ενώ άλλες επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα χάνουν πελάτες και είτε αναγκάζονται να συρρικνωθούν, ή να αλλάξουν έδρα ή εν τέλη να βάλουν λουκέτο.

Και τότε τι είναι όλα αυτά τα νούμερα που μας παρουσιάζουν ως επιτυχία οι πολιτικοί δυνάστες μας; Ανάπτυξη 1%, πρωτογενές πλεόνασμα 3%, αύξηση του δείκτη απασχόλησης κλπ είναι λίγα από τα στολίδια που απαρτίζουν το έλατο της μνημονιακής επιτυχίας κατά καιρούς με διάφορες παραλλαγές. Και τότε πέφτει η ερώτηση κλειδί που κάνει τον αρμόδιο πολιτικό να κεκεδίζει σαν αδιάβαστο μαθητούδι που καλείται να πει το μάθημα στην ώρα της ιστορίας.

Πώς γίνεται ενώ έχουμε ανάπτυξη και πρωτογενές πλεόνασμα να πληρώνουμε αναλογικά πολύ μεγαλύτερους φόρους κάθε χρόνο, να κλείνουν όλο και περισσότερες επιχειρήσεις, να συρρικνώνονται οι επενδύσεις και να αυξάνεται η ανεργία; Ποιον ωφελούν αυτά τα νούμερα;

Προφανώς όχι τους πολίτες μιας χώρας αλλά περισσότερο το image των κυβερνώντων. Και κυρίως διασκεδάζουν τις εντυπώσεις των αγορών. Δεν γίνεται να υπογράφεις συμφωνίες που πετσοκόβουν τις συντάξεις, μειώνουν το ΑΕΠ της χώρας, βυθίζουν την επιχειρηματικότητα και να μην έχουν κάποιο αντίκρυσμα επιτυχίας για να δικαιολογήσεις αυτά τα μέτρα. Δεν λέω πως μέσω των μνημονίων δεν βοηθήθηκε η χώρα,κυρίως στο κομμάτι των εσωτερικών πληρωμών. Αλλά μιλάμε για ένα σκουριασμένο γρανάζι που το λαδώνεις συνεχώς για να συνεχίσει να κινείται. Αυτό είναι η δημιουργική λογιστική που χρησιμοποιούν οι πολιτικοί μας για να θωπεύσουν την άκριτη σκέψη του μέσου Έλληνα ψηφοφόρου. Ένα πολύ όμορφο έργο τέχνης που όμως χρειάζεσαι ειδικές γνώσεις για να “αποκρυπτογραφήσεις” τους συμβολισμούς του.

Κλείνοντας το άρθρο μου θα ήθελα να θυμηθούμε όλοι το υπέροχο παράδειγμα της Ισλανδίας. Η Ισλανδία υπήρξε ένα από τα παιδιά θαύματα του νεοφιλελευθερισμού όταν η φούσκα της έσκασε και οι τρεις μεγαλύτερες τράπεζες της χώρας κατέρρευσαν. Εκείνη την περίοδο το χρέος της ήταν στο 115% του ΑΕΠ ενώ ο πληθωρισμός βρισκόταν στο 18,6%. Όταν η κυβέρνηση και υπό την πίεση από τα διεθνή παπαγαλάκια των αγορών αποφάσισε ότι οι τράπεζες ήταν too big to fail, οι πολίτες πίστευαν ότι οι τράπεζες αυτές ήταν too big to bail (πολύ μεγάλες να τις βοηθήσεις).

Μετά από ένα κύμα αλλεπάλληλων προπηλακισμών του πολιτικού προσωπικού της χώρας από τους πολίτες και υπό το βάρος ενός ηχηρού δημοψηφίσματος, η κυβέρνηση αναγκάστηκε να ενδώσει στις απαιτήσεις του λαού αφήνοντας τις τράπεζες που χρωστούσαν να καταρρεύσουν παίρνοντας σβάρνα και όλους τους ξένους κερδοσκόπους που ποντάριζαν σε αυτές. Στη συνέχεια επέβαλλε περιορισμούς στην κίνηση κεφαλαίων, δυσχεραίνοντας τη φυγή κερδοσκοπικού χρήματος από τη χώρα. Την ώρα που τα κοράκια των διεθνών αγορών έσπερναν τον τρόμο απειλώντας την Ισλανδία με ολικό αποκλεισμό από τις αγορές , η ίδια η χώρα υποτίμησε την κορόνα, αυξάνοντας τις εξαγωγές και αντικατέστησε ένα μεγάλο τμήμα των εισαγόμενων προϊόντων με τοπικά. Το εμπορικό ισοζύγιο παρουσίασε γρήγορα πλεόνασμα ενώ ο πληθωρισμός έπεσε στο 2,5% και το δημόσιο χρέος βρίσκεται σήμερα στο 70% του ΑΕΠ.

Το πιο τραγικό της όλης υπόθεσης ήταν το γεγονός πως την ώρα που οι διεθνείς οίκοι αξιολόγησης υποβάθμιζαν στα υπόγεια της πιστοληπτικής ικανότητας την υπάκουη Ιρλανδία και την υποταγμένη Ελλάδα, η Ισλανδία που αρνήθηκε να φορέσει αυτό που ο Κρούγκμαν αποκαλεί “ζουρλομανδύα του ευρώ” αναβαθμιζόταν από το “αρνητικό” στο “σταθερό”. Σας θυμίζει κάτι;