Η επικράτηση του Ντόναλντ Τραμπ στον αγώνα για την προεδρία των ΗΠΑ διαφαινόταν προς έκπληξη των αμερικανών πολιτών αλλά και των παρατηρητών ανά τον κόσμο, ήδη από την ανακοίνωση των πρώτων αποτελεσμάτων. Η νίκη του, όμως, οτιδήποτε παρά σίγουρη ήταν όχι μόνο κατά την προεκλογική περίοδο αλλά και σύμφωνα με τις τελευταίες σφυγμομετρήσεις. Η επικράτηση Τραμπ μεταδίδεται ως αναπάντεχη αλλαγή διεθνούς σημασίας, ήταν όμως στην πραγματικότητα αναπάντεχη; Μήπως η νίκη του βρίσκεται σε απόλυτη αρμονία με τις ζυμώσεις που σημειώνονται στο διεθνή πολιτικό χώρο;

Το προφίλ του νέου προέδρου των ΗΠA είναι γνωστό. Ένας άνθρωπος μεγάλης ηλικίας, έχων οικονομική δύναμη, με συντηρητικές ιδέες, ομοφοβικές και ρατσιστικές, άφθαρτος πολιτικά καθώς δεν έχει πρότερη πολιτική εμπειρία. Βρέθηκε να διεκδικεί την προεδρεία απέναντι στη Χιλαρι Κλίντον, μια γυναίκα, πρώην πρώτη κυρία, με έντονη πολιτική δραστηριότητα σε καίριες θέσεις εξουσίας, βεβαρημένη με κατηγορίες πολιτικών σκανδάλων, θιασώτης ιμπεριαλιστικών και επεκτατικών πρακτικών. Πρόκειται για τους δύο πιο αντιδημοφιλείς υποψηφίους των αμερικάνικών εκλογών και είναι ξεκάθαρο ότι σε μεγάλο βαθμό το κριτήριο ‘το μη χείρον βέλτιστον΄ήταν αυτό που διαμόρφωσε την τελική απόφαση του εκλογικού σώματος.

Ωστόσο, το τελευταίο διάστημα υπήρχε μια υπερχειλής αισιοδοξία στο στρατόπεδο Κλίντον για το βέβαιο της επικράτησης, χωρίς κανείς να την αμφισβητεί σθεναρά. Η αλήθεια είναι ότι η στήριξη που έλαβε από των απερχόμενο πρόεδρο Ομπάμα, το σύνολο του αμερικανικού και διεθνούς τύπου, η διεθνής πολιτική στήριξη, σε συνδυασμό με τις αυτοκτονικές δηλώσεις του ίδιου του Τραμπ σε θέματα ταμπού ακόμα για την αμερικανική κοινωνία, αλλά και του γεγονότος ότι η εκστρατεία της βασίστηκε σε μεγάλο βαθμό στις ιδέες της ισότητας και του φεμινισμού έδιναν εκ των πραγμάτων προβάδισμα την υποψηφιότητά της. Τα στοιχεία, όμως αυτά δεν στάθηκαν αρκετά για να εμποδίσουν μια ομολογουμένως επικίνδυνη φιγούρα, όπως ο Τραμπ, να καθίσει εν τέλει στο οβάλ γραφείο.

Υποστηρίζεται ήδη σε μεγάλο βαθμό ότι η νίκη Τραμπ βασίζεται και ταυτόχρονα επιβεβαιώνει μια ροπή των πολιτών ανά τον κόσμο σε μια πιο ριζοσπαστική κατεύθυνση. Η αποτυχία της πολιτικής ελίτ που έχει εγκαθιδρυθεί χρόνια τώρα, θρέφει τον αντισυστημισμό και την αποστροφή στο οτιδήποτε κατεστημένο. Οι πολίτες διαβλέπουν τον μεγαλύτερο τους εχθρό σε μια καθεστηκυία τάξη που θεωρούν ότι αποφασίζει γι’αυτούς χωρίς αυτούς, δεν μεριμνεί για τα άμεσα συμφέροντα τους και απλώς συμμετέχει σε ένα παιχνίδι διεθνούς ισχύος βάζοντας σε δεύτερη μοίρα παθογένειες της κοινωνίας που την πλήττουν όμως άμεσα. Δεν θεωρείται ακραίος ο παραλληλισμός της νίκης Τραμπ με αυτή του Αλέξη Τσίπρα, του Brexit, της διαρκούς αυξανόμενης δημοτικότητας της Λεπέν στη Γαλλία και της γενικότερης διαφαινόμενης ανατροπής του πολιτικού status quo. Η τάση αυτή στην Ευρώπη είναι αδιαμφισβήτητη, καθώς έχει επιβεβαιωθεί πολλάκις το τελευταίο διάστημα και ήδη είναι υπαρκτές οι συνέπειές της. Δεν είναι, όμως απολύτως βέβαιο ότι αυτή η τάση είναι το ίδιο ισχυρή στη πολιτική συνείδηση του αμερικανικού λαού.

Ο αμερικανικός λαός χαρακτηρίζεται από μεγάλη ανομοιογένεια σε επίπεδο απόψεων και τρόπου ζωής και δεν πρέπει να λησμονούμε ότι παραδοσιακά και κατά πλειοψηφία πρόκειται για μια βαθιά συντηρητική κοινωνία. Στο σημείο αυτό ακριβώς βρίσκεται η αντίθεση και η διάσταση του λαού και της εξουσίας που το αντιπροσωπεύει. Εδώ αναδύεται, λοιπόν, μια δεύτερη ερμηνεία του χθεσινού αποτελέσματος. Το προφίλ Τραμπ, κατάφερε να διεισδύσει στη συνείδηση του μέσου πολίτη, όχι επειδή τον έπεισε με τις προγραμματικές δηλώσεις του αλλά γιατί δεν αντιπροσωπεύει τα στοιχεία που το εκλογικό σώμα αποστρέφεται και συγκεντρώνονται στο πρόσωπο της Χίλαρι Κλίντον. Αυτό επιβεβαιώνεται παρακολουθώντας απαντήσεις απλών πολιτών στο ερώτημα γιατί επέλεξαν να ψηφίσουν τον Ντόναλντ Τραμπ. Η απάντησή τους σε μεγάλο βαθμό δεν περιέχει θετική αφήγηση για τις ικανότητες του ίδιου, αλλά μία αρνητική για τα χαρακτηριστικά της αντιπάλου του. Η νίκη, επομένως, του Τραμπ πηγάζει σε μεγάλο βαθμό από της δυσαρέσκεια προς το πρόσωπο της Κλίντον. Η ανεπάρκεια της ως υποψήφιας των δημοκρατικών έπαιξε καθοριστικό ρόλο ώστε να δοθεί απλόχερα η νίκη στον Τράμπ. Η κρίση αυτή μπορεί να επιβεβαιωθεί από το γεγονός ότι πολιτείες που παραδοσιακά εκλέγουν δημοκρατικό υποψήφιο, όπως το Μίσιγκαν και το Γουισκόνσιν, διέφυγαν του ελέγχου της Κλίντον.

[widget id=”text-6″]

Η επόμενη μέρα

Η επόμενη μέρα των εκλογών ήρθε αρκετά νωρίς, ήδη από την ανακοίνωση των πρώτων αποτελεσμάτων. Το μεξικανικό νόμισμα σημείωσε μείωση 8%, η ιστοσελίδα της καναδικής υπηρεσίας μετανάστευσης έπεσε, ενώ η δημοφιλέστερη αναζήτηση στη μηχανή της Google στην περιοχή των Ηνωμένων Πολιτειών αφορά το πως μπορεί κανείς να μεταναστεύσει.

Είναι γεγονός, ότι το πρόγραμμα του Τραμπ εμπεριέχει κινδύνους, καθώς κινείται σε ένα πλαίσιο εσωστρέφειας και αποκοπής των ΗΠΑ. Η επιτυχία ενός τέτοιου σχεδίου θα ταράξει ισορροπίες με τρομακτικές συνέπειες. Ωστόσο, πολλοί διατηρούν τις ελπίδες τους στην ανικανότητα του Τραμπ να υλοποιήσει τα σχέδια του και στο γεγονός ότι αρκετά μέτρα από αυτά που έχει εξαγγείλει είναι αδύνατο να πραγματωθούν.

Ο ίδιος ο Τραμπ στη δήλωση του μετά το ανεπίσημο κλείδωμα των αποτελεσμάτων και της νίκης του, κινήθηκε σε ενωτική κατεύθυνση και παρακίνησε το διχασμένο λαό να ομονοήσει για την πρόοδο της χώρας. Απευθυνόμενος σε αυτούς που δεν τον ψήφισαν, τους υπενθύμισε ότι θα είναι ο πρόεδρος όλων των αμερικανων πολιτών, χωρίς διακρίσεις και θα εργαστεί για την ευημερία της χωράς.

Ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ αποτελεί μια διεθνή υπενθύμιση που πρέπει πλέον να ληφθεί σοβαρά υπ’όψιν. Υπενθυμίζει ότι όσο το πολιτικό έλλειμμα υπάρχει και διογκώνεται, όσο δεν υπάρχουν ειλικρινείς πολιτικές προθέσεις προς το αντικειμενικό όφελος των πολιτών ή όσο αυτές αν και υπαρκτές δεν καταφέρνουν να εμφιλοχωρήσουν στη συνείδηση των πολιτών και να τους πείσουν, τότε η αλαζονεία, ο λαϊκισμός, η ανισότητα και οι ολοκληρωτικές πρακτικές θα κερδίζουν όλο και περισσότερο έδαφος.