Πηγή Φωτογραφίας

Θα ήθελα να καταστήσω σαφές εξαρχής ότι το συλλαλητήριο, που έλαβε χώρα στην Αθήνα την προηγούμενη Κυριακή, αποτελεί απλώς την αφορμή του παρόντος άρθρου. Συνεπώς, δεν πρόκειται να διαβάσει κάποιος  προσωπική άποψη σχετικά με το Μακεδονικό Ζήτημα ή την ορθότητα ή μη της διεξαγωγής συλλαλητηρίων για αυτό. Κι αυτό διότι, τις τελευταίες μέρες, είχα τη χαρά να διαβάσω πλήθος προσωπικών τοποθετήσεων ως προς τα υψίστης εθνικής σημασίας θέματα αυτά, στις ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης, οι οποίες , σε ένα σχετικά ικανοποιητικό ποσοστό, ήταν επαρκώς τεκμηριωμένες και στοχευμένες. Εγώ θα ήθελα να σας απασχολήσω με ένα άλλο, δευτερεύον θέμα, που έφερε στην επιφάνεια το συλλαλητήριο και με έκανε να προβληματιστώ  και αφορά την ομιλία του κ. Θεοδωράκη. Θα ήθελα να μιλήσουμε για τους πνευματικούς ανθρώπους και τον ουσιαστικό ρόλο τους σε μια κοινωνία. Και, επειδή, είμαι σίγουρη ότι  οι περισσότεροι φέρατε στο μυαλό σας την ύλη της Έκθεσης της Γ΄ Λυκείου, ας θυμηθούμε λίγο και τον ορισμό.

Πνευματικός άνθρωπος: ο άνθρωπος που με το πνευματικό του έργο  και την επίγνωση της κοινωνικής του αποστολής έχει τη δυνατότητα να διαμορφώνει τη συνείδηση των συγχρόνων του. Σε αυτόν τον ορισμό εμπίπτουν επιστήμονες, καλλιτέχνες, κριτικοί, δημοσιογράφοι, πολιτικοί, κλπ. Στην Ελλάδα, ευτυχώς, έχουμε να επιδείξουμε πλούτο πνευματικού έργου και πλήθος ανθρώπων που ανήκουν στην παραπάνω κατηγορία. Φαίνεται, όμως, ότι, οι άνθρωποι αυτοί έχουν την τάση να εστιάζουν στο πρώτο σκέλος του ορισμού και να απολαμβάνουν τις τιμές και τον προβλεπόμενο σεβασμό, αγνοώντας επιδεικτικά το χρέος που φέρουν απέναντι στην κοινωνία.

Η παθητική στάση της πλειονότητας  των εκπροσώπων αυτής της κατηγορίας φαίνεται προβληματική.Όλοι αυτοί  οι καταξιωμένοι συγγραφείς, οι σοβαροί  ηθοποιοί, όλοι αυτοί οι υπηρέτες της τέχνης τους, δεν θα έπρεπε να καθοδηγούν τον λαό, να μεριμνούν για τη σωστή πορεία του; Να στέκονται μπροστά, όταν η χώρα τους αντιμετωπίζει δύσκολες στιγμές; Ποιος ο λόγος αυτής της αποστασιοποιημένης από τα πράγματα νοοτροπίας; Μας κάνει να αναρωτιόμαστε πολλές φορές, αν η διαρκής πνευματική τους απασχόληση αποτελεί έργο σπουδαιότερο για αυτούς από τις επιτακτικές ανάγκες της πατρίδας.

[widget id=”text-6″]

Εντάξει, σε αυτό το σημείο, ίσως, κάνω λάθος. Πριν από δυόμιση χρόνια, τον Ιούνιο του 2015, όταν ο λαός κλήθηκε να αποφασίσει με δημοψήφισμα σχετικά με την πορεία της χώρας, οι πνευματικοί της άνθρωποι ήταν εκεί. . Με στόχο να τον καθοδηγήσουν, να γράψουν τραγούδια περί αντίστασης, να αντιδράσουν. Να εκφράσουν, με ποικίλους τρόπους, την προσωπική τους άποψη και εν μέρει, να εντείνουν την πόλωση που είχε δημιουργηθεί.. Βέβαια, η κατάληξη όλου αυτού του εγχειρήματος, είναι σε όλους μας γνωστή και μάλλον, δεν δικαίωσε την τόσο ένθερμη προσπάθειά τους.

Κι ερχόμαστε στο τώρα, όπου ένα από τα πιο φλέγοντα ”ανοιχτά” εθνικά ζητήματα της Ελλάδας με γείτονα χώρα, βρίσκεται και πάλι στην επικαιρότητα και παρουσιάζει κάθε μέρα νέες εξελίξεις. Οι ανακοινώσεις διαδέχονται η μία την άλλη, τα έκτακτα δελτία ειδήσεων γίνονται καθημερινότητα. Στο Facebook και στο Twitter οι αναρτήσεις  αναφέρονται ως επί το πλείστον στις διαπραγματεύσεις, τις πιθανές ονομασίες, την κριτική προς την κυβέρνηση. Διερωτώμαι, λοιπόν. Πού είναι οι  πνευματικοί άνθρωποι; Όλοι αυτοί που διαμαρτύρονταν πριν δύο χρόνια, που συνέτειναν στην κλιμάκωση της έντασης, δεν νιώθουν τώρα την ανάγκη να εκφραστούν, να τοποθετηθούν; Το επιχείρημα ότι το δημοψήφισμα του καλοκαιριού του 2015 ήταν κρισιμότερης σημασίας από το ζήτημα του ονόματος των Σκοπίων, μάλλον, ασθενεί.

Και σε αυτό το σημείο, θα ήθελα να εκφράσω καθαρά την προσωπική μου γνώμη. Διότι, η ομιλία που άκουσα ήταν αντάξια του έργου και της σημασίας που εκπροσωπεί το όνομα του Μίκη Θεοδωράκη. Ένας άνθρωπος που διακρίθηκε για το έργο του, ένας σπουδαίος μουσικοσυνθέτης, βαθιά πολιτικοποιημένος σε όλη την πορεία της ζωής του, ένα πρότυπο πνευματικού ανθρώπου της χώρας μας, βλέποντας την κρίσιμη κατάσταση στην οποία βρισκόμαστε, αποφάσισε να σταθει στο ύψος των περιστάσεων. Να τιμήσει το έργο και τις αξίες του, να προβάλει μηνύματα ενότητας και όχι διχασμού. Και, κυρίως, να δώσει ηχηρές απαντήσεις σε όσους χρησιμοποιούν αυθαίρετα έννοιες, όπως ο φασισμός και ο πατριωτισμός, χωρίς να έχουν επίγνωση της σημασίας τους. Μέσα σε πέντε λεπτά, ακύρωσε πάγιες θέσεις ορισμένων πολιτικών ομάδων και  αποκατέστησε τις λέξεις ”έθνος” και ”πατρίδα”, προφυλάσσοντάς τες από νοθείες και κομματικές αποχρώσεις, που τις είχαν μιάνει.

Όσον αφορά το γεγονός ότι το παράδειγμα αυτό αποτέλεσε εξαίρεση στον κανόνα της γενικότερης σιωπής και  παθητικής στάσης εκ μέρους της πνευματικής ελίτ της χώρας μας, δεν είμαι σε θέση να κρίνω αν πρόκειται για απλή σύμπτωση ή αποτέλεσμα βαθύτερων αιτιών. Αναρωτιέμαι μόνο.