Περί Αποχής…
Η πολιτική, είναι η διαδικασία μέσω της οποίας, οι ομάδες καταλήγουν σε δεσμευτικές και συλλογικές αποφάσεις. Αποτελεί με άλλα λόγια μία δραστηριότητα που υπηρετεί την κοινότητα. Ο χαρακτήρας της αυτός, ανάγεται στους αρχαίους Έλληνες φιλοσόφους. Κατά τη ρητορική τους, οι πολίτες κυβερνούν υπηρετώντας το συμφέρον όλων, όχι επειδή ελέγχονται από μηχανισμούς, αλλά επειδή είναι το σωστό. Για τα άτομα και την κοινωνία.
Η σημερινή πολιτική συμπεριφορά των ατόμων βλέπουμε πως χαρακτηρίζεται από αδιαφορία ως προς τα της κοινότητας. Η μη συμμετοχή στα κοινά αποτελεί πρόβλημα, όχι μόνο στην εν Ελλάδι δημοκρατία αλλά σε ολόκληρο τον κόσμο.
Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μικρότερος αριθμός υποψηφίων σε κάθε χώρα ενώ ταυτόχρονα η άσκηση των εκλογικών δικαιωμάτων γίνεται περίπου από τους μισούς όσων τα δικαιούνται. Ενδεικτικά η αποχή των τελευταίων 3 αναμετρήσεων στη χώρα μας κυμαίνεται από το 34% έως το 44%. Ταυτόχρονα στις ΗΠΑ η αποχή εκφράζεται με το 40%, στη Γαλλία με το περίπου 50%, ενώ στη Βρετανία η αποχή αγγίζει το 33%.
Εκτός όμως από την αποχή παρατηρείται κατακραυγή εναντίων όσων συμμετέχουν. Οι κανόνες και οι πρακτικές της δημοκρατίας απαξιώνονται με το ψεύτισμα των ιδεών να λαμβάνει διαστάσεις αρκετά μεγάλες και τη μορφή “μόδας”. Συχνά “Δεν είναι αυτή δημοκρατία...” ακούγεται , “Να χαίρεστε τη δημοκρατία σας..” από άλλους.
[widget id=”text-6″]
Κι όμως ο ευτελισμός ενός θεσμού, οδηγεί στη βελτίωση του; Ο John Locke* μας απαντά περίπου 300 χρόνια πριν γράφοντας πως ” Όλοι οι άνθρωποι βρίσκονται εκ φύσεως στην εν λόγω κατάσταση και παραμένουν σε αυτή, έως ότου με τη δική τους συγκατάθεση, γίνουν μέλη κάποιας πολιτικής κοινωνίας”.
Το φαινόμενο της αποχής στηρίζεται επιπλέον στο επιχείρημα, πως η απόρριψη της πολιτικής δραστηριότητας παραφράζεται ως βήμα ελευθερίας. Στην πραγματικότητα όλοι οι άνθρωποι, γεννιούνται ελεύθεροι και έλλογοι, όχι όμως με την έννοια της εξαρχής άσκησης και των δύο αυτών ιδιοτήτων. Στον καθέναν από εμάς, η ηλικία που φέρνει τη μία φέρνει και την άλλη.
Εάν συνδέσουμε την άποψη αυτή με τον Αριστοτέλη, πως η πολιτική ασκείται από έλλογα όντα και πως “ ο άνθρωπος είναι φύσει ζώον πολιτικόν“, με τα παραπάνω είναι προφανές, ότι η πολιτική προϋποθέτει λογική συνείδηση και επομένως αποτελεί αναπόδραστη συνθήκη και ουσιωδώς ανθρώπινη δραστηριότητα. Η συμμετοχή λοιπόν σε πολιτικές δραστηριότητες συνεπάγεται την ατομική ελευθερία στον τέλειο βαθμό.
Ως μια ακόμη εξωραϊστική άποψη η αποχή απαλλάσσει από την ευθύνη συναπόφασης. Όμως και εδώ οι Διαφωτιστές έδωσαν σαφή απάντηση γκρεμίζοντας και αυτό το επιχείρημα: “Κάθε άνθρωπος, που διαθέτει περιουσία στην επικράτεια μιας κυβέρνησης παρέχει τη σιωπηρή συγκατάθεσή του και την υποχρέωση να υπακούει στους νόμους της”.
Στον τόπο προέλευσης της Δημοκρατίας, ο πολίτης θεωρούνταν μονάδα άσκησης βούλησης. Ο μη ασχολούμενος με τα κοινά χαρακτηρίστηκε από τον Περικλή ως “άχρηστος” (μη χρήσιμος για τη δημοκρατία και το κράτος) και από τον Σόλωνα ως ιδιώτης.
“Κάθε λαός είναι άξιος των ανθρώπων που τον κυβερνούν. Κανείς δεν είναι πιο υποδουλωμένος από εκείνους που εσφαλμένα πιστεύουν πως είναι ελεύθεροι. Όσοι αδιαφορούν για τα κοινά είναι καταδικασμένοι να εξουσιάζονται πάντα από ανθρώπους κατώτερούς τους “, υποστήριζε ο Πλάτωνας.
Η συμμετοχή ενέχει και τον κίνδυνο του λάθους. Δεν είναι σίγουρα εύκολη, η επιλογή του καλύτερου σχεδίου πολιτικής ή προσώπου. Η κατάληξη σε μία εκ των πολλών επιλογών είναι πάντα δύσκολη υπόθεση σε κάθε θέμα.
Χωρίς τα μπλε, ροζ, κόκκινα ή μαύρα γυαλιά και με τη στοιχειώδη προσοχή και ενασχόληση οι πιθανότητες είναι περισσότερες και οι ελπίδες μεγαλύτερες.
*Ο John Locke (1632 – 1704) ήταν μεγάλος Άγγλος φιλόσοφος και ο κύριος εκπρόσωπος του αγγλικού κινήματος του εμπειρισμού. Μαζί με τον Ντέιβιντ Χιουμ (1711-1776) και τον Τζωρτζ Μπέρκλεϋ (1684-1753) σχηματίζει το τρίπτυχο των φιλοσόφων του αγγλικού Διαφωτισμού και του επερχόμενου εμπειρισμού.
