Μεγάλη πολιτική ήττα της κυβέρνησης επέφερε η απόφαση της ολομέλειας του ΣτΕ, η οποία με οριακή πλειοψηφία (14 έναντι 11) έκρινε το νόμο 4339/2015 αντισυνταγματικό στο σύνολο του.
 Εν αναμονή του σκεπτικού της αποφάσεως, πληροφορίες αναφέρουν ότι η δικαστική κρίση διαμορφώθηκε λόγω της παράκαμψης του ΕΣΡ από τη Βουλή. Βάσει του άρθρου 15 παρ.2 Συντ, το ΕΣΡ είναι το αποκλειστικά αρμόδιο όργανο για τον άμεσο κρατικό έλεγχο της ραδιοτηλεόρασης (στον οποίο εντάσσεται και η έκδοση των αδειών).

Ως εκ τούτου ο διαγωνισμός δεν αναγνωρίζεται από τη δικαιοσύνη.

Αυτό σημαίνει πως, στους υπερθεματιστές του διαγωνισμού (Αλαφούζος, Κυριακού, Μαρινάκης, Σαββίδης) θα πρέπει να επιστραφεί το τίμημα που κατέβαλαν για την άδεια. Μάλιστα, οι δύο τελευταίοι δεν θα μπορούν να λειτουργήσουν νέο τηλεοπτικό σταθμό και να εκπέμψουν σήμα. Ενώ αντίθετα, όσα κανάλια δεν εξασφάλισαν άδεια θα εξακολουθήσουν να εκπέμπουν.

Τι συνέπειες έχει η αναγνώριση της αντισυνταγματικότητας

Στην Ελλάδα ακολουθείται το σύστημα του διάχυτου συνταγματικού ελέγχου, γι’ αυτό και δεν υπάρχει συνταγματικό δικαστήριο. Κάθε δικαστήριο είναι δηλαδή ελεύθερο να κρίνει κάθε νόμο ως συνταγματικό ή όχι, ανεπηρέαστο από την κρίση των λοιπών, ακόμη και ανώτερων.

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με το άρθρο 93 παρ.4 Συντ “τα δικαστήρια υποχρεούνται να μην εφαρμόζουν νόμο που το περιεχόμενο του είναι αντίθετο προς το Σύνταγμα“. Μη εφαρμογή ωστόσο, δεν ισοδυναμεί με ακύρωση του νόμου.

Μόνο η Βουλή (σε συνεργασία με τον ΠτΔ) μπορεί να νομοθετεί, όχι τα δικαστήρια.

Τα δικαστήρια απλώς ερμηνεύουν και εφαρμόζουν (ή δεν εφαρμόζουν εν προκειμένω) το νόμο.

Νομοθέτηση εκ μέρους του ΣτΕ θα ήταν αντίθετη στο άρθρο 26 Συντ που προβλέπει την αρχή διάκρισης των λειτουργιών. Επομένως, η επί της ουσίας απόφαση του ΣτΕ καθιστά ανίσχυρο το νόμο Παππά και “πετά το γάντι” στη Βουλή (και κατ’ επέκταση στην κυβέρνηση) να επαναρρυθμίσει το θέμα.

Κυβερνητικές αντιδράσεις και παραφωνίες

Πρωτοφανείς οι δηλώσεις από το κυβερνητικό στρατόπεδο:

-Η Ο. Γεροβασίλη εξαπέλυσε ευθεία επίθεση στο ΣτΕ, επισημαίνοντας ότι η απόφαση του επιστρέφει το τηλεοπτικό τοπίο στην προηγούμενη αρρύθμιστη κατάσταση, την οποία είχε το ίδιο είχε κρίνει ως αντισυνταγματική, ενώ προχώρησε και σε αναφορά περιπτώσεων που δεν έκρινε ως αντισυνταγματικές το ανώτατο δικαστήριο στο παρελθόν (PSI, ΕΡΤ, μνημόνια).
Παράλληλα η κοινοβουλευτική εκπρόσωπος προανήγγειλε προσωρινή ρύθμιση της λειτουργίας των καναλιών αλλά και νέο διαγωνισμό αδειών.

-Ρύθμιση-γέφυρα υποσχέθηκε και ο υπ. επικρατείας Ν. Παππάς, αφήνοντας μήνυμα ότι αυτή δεν θα είναι απαραίτητα δωρεάν. Επιπλέον μίλησε για (κοινωνικά) άδικη απόφαση αλλά πάντα δεσμευτική.

-Από τη μεριά του, σε ανάρτηση του στα κοινωνικά δίκτυα ο αν. υπ. Υγείας Π. Πολάκης έκανε λόγο για “δικαστικό πραξικόπημα κατά της κυβέρνησης”, ” “πόλεμο” και για τα αγαπημένα του “βοθροκάναλα”.

Αντίθετως, ο πρόεδρος του ΣτΕ Νίκος Σακελλαρίου προτίμησε να μην προχωρήσει σε κάποια δήλωση κατά την αποχώρηση του.

Τα λάθη

Είναι πλέον ξεκάθαρο ότι η κυβέρνηση στο πλαίσιο του πολιτικού μονολόγου της πλήρωσε τη βιασύνη και προχειρότητα της και, παρά την προσπάθεια της με την ταχεία ολοκλήρωση του διαγωνισμού να προκαταλάβει την απόφαση του ΣτΕ, υπέστη δριμεία ήττα. Βιασύνη υπήρξε τόσο για την ολοκλήρωση του διαγωνισμού όσο και για την επεξεργασία του νομοσχεδίου, παρακάμπτοντας συνειδητά το ΕΣΡ.

Άλλωστε, ο όλος διαγωνισμός συνοδεύτηκε από πολλές παραφωνίες σε όλα τα στάδια: η παράκαμψη του ΕΣΡ υπό το πρόσχημα της αδυναμίας συγκρότησης του, ο αυθαίρετος καθορισμός του αριθμού των αδειών, τη η διαδικασία τύπου καζίνο για να επιτευχθεί όσο το δυνατόν μεγαλύτερο τίμημα, η έλλειψη ποιοτικών κριτηρίων και γενικά κριτηρίων πέραν του εισπρακτικού-οικονομικού, ακόμη και ο έλεγχος “πόθεν έσχες” που τελικά αφορούσε μόνο το “έσχες”!

Η επόμενη μέρα

Από εδώ και πέρα, πρώτο μέλημα της κυβέρνησης, πριν από την προκήρυξη νέου διαγωνισμού, πρέπει να είναι η συγκρότηση το ΕΣΡ, οπότε απαιτείται πλειοψηφία των 4/5 της Βουλής. Άρα, συγκρότηση δεν μπορεί να γίνει αν δεν συναινέσει η αξιωματική αντιπολίτευση (και σχεδόν σύσσωμη η αντιπολίτευση, εξαιρουμένων Χ.Α. και ΚΚΕ).

Δυστυχώς όμως είναι δύσκολο να υπάρχει ελπίδα στη νέα ρύθμιση για κάτι ουσιωδώς καλύτερο στην παρούσα φάση. Κρίνοντας από τις παραπάνω δηλώσεις, η κυβέρνηση αντί να βάλει “νερό στο κρασί της” προτιμά το “λάδι στη φωτιά” ενώ ανάλογη στάση φαίνεται να τηρεί και η ΝΔ για το θέμα του ΕΣΡ.