22 χρόνια συμπληρώνονται σήμερα από την ημέρα που η Μελίνα Μερκούρη ταξίδεψε για τον ουρανό, στις 6 Μαρτίου 1994. Η “Μελίνα”, όπως ήταν γνωστή στον κόσμο, αγαπήθηκε και άφησε μία σημαντική παρακαταθήκη για τις επόμενες γενιές.

Η Μελίνα Μερκούρη γεννήθηκε στην Αθήνα στις 18 Οκτωβρίου 1920. Ήταν γόνος φημισμένης οικογένειας πολιτικών, με καταγωγή από την Αργολίδα. Τον Σεπτέμβριο του 1938 έγινε δεκτή στη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου. Συμμαθητές της ήταν η Δέσπω Διαμαντίδου, ο Ανδρέας Φιλιππίδης, ο Αλέξης Δαμιανός και άλλοι.

Το 1944 έκανε το ντεμπούτο της στο θεατρικό σανίδι με τον θίασο του Γιώργου Παππά και του Αντώνη Γιαννίδη στο έργο “Το μονοπάτι της λευτεριάς”, του Αλέξη Σολωμού. Ακολούθησαν κι άλλες παραστάσεις με διαφορετικά, όπως στο “Λεωφορείο ο Πόθος”, “Ο Θάνατος του Εμποράκου”, “Το Χαμόγελο της Τζοκόντα” και άλλα.

Το 1955 κάνει το κινηματογραφικό της ντεμπούτο στην ταινία “Στέλλα” του Μιχάλη Κακογιάννη, ερμηνεύοντας τον ομώνυμο ρόλο. Κορυφαία στιγμή στην κινηματογραφική της καριέρα ήταν η ερμηνεία της στην ταινία “Ποτέ την Κυριακή”, λαμβάνοντας υποψηφιότητα για Όσκαρ. Παρόλα αυτά, έλαβε το Βραβείο Α’ Γυναικείου Ρόλου στο Φεστιβάλ των Καννών.

Υπήρξε σφοδρή αντίπαλος της δικτατορίας, με αποτέλεσμα να φύγει στο εξωτερικό και να της αφαιρεθεί η ελληνική υπηκοότητα. Με την πτώση της δικτατορίας, επέστρεψε στην Ελλάδα. Υπήρξε ιδρυτικό στέλεχος του ΠΑΣΟΚ.

Στις εκλογές του 1974 ήταν υποψήφια βουλευτής στη Β’ Πειραιά, αλλά απέτυχε να εκλεγεί. Εκλέχτηκε Βουλευτής Β’ Πειραιά με το ΠΑΣΟΚ στις εκλογές του 1977, του 1981, του 1985, του 1989, του 1990 και του 1993. Διετέλεσε Υπουργός Πολιτισμού την περίοδο 1981-1989 και 1993-1994. Επί θητείας της, ιδρύθηκαν τα Δημοτικά Περιφερειακά Θέατρα (ΔΗΠΕΘΕ). Επίσης, πάλεψε για την επαναφορά των Μαρμάρων του Παρθενώνα στην Ελλάδα και για τη δημιουργία του θεσμού της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης. Μάλιστα, πρώτη Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης ήταν η Αθήνα (1985). Το 1990 ήταν υποψήφια δήμαρχος Αθηναίων, αλλά έχασε από τον Αντώνη Τρίτση.

Η υγεία της άρχισε να καταβάλλεται από την επάρατη νόσο και μετέβη στην Νέα Υόρκη για θεραπεία. Εκεί, κατέληξε στις 6 Μαρτίου 1994. Η κηδεία της έγινε με τιμές αρχηγού κράτους.

Προς τιμήν της μεγάλης αυτής Ελληνίδας, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θέσπισε το 2010 το “Βραβείο Μελίνα Μερκούρη”, που απονέμει κάθε χρόνο στη μνήμη της και στους αγώνες για τον πολιτισμό και την πολιτιστική ενοποίηση της Ευρώπης. Το βραβείο αυτό περιλαμβάνει και το ποσό του 1,5 εκατομμυρίων Ευρώ.

Επίσης, η UNESCO θέσπισε την 6η Μαρτίου ως Παγκόσμια Ημέρα Πολιτισμού και απονέμει κάθε δύο χρόνια βραβείο που φέρει το όνομά της σε ανθρώπους ή οργανισμούς για την προσπάθειά τους για τη διάσωση μνημείων πολιτισμού της ανθρωπότητας. Το βραβείο αυτό απονέμεται από το 1997 και περιλαμβάνει χρηματικό έπαθλο ύψους 20 χιλιάδων δολλαρίων.

Ακόμη, το 2010 ο σκηνοθέτης Σταμάτης Φασουλής  ανακοίνωσε τη θέσπιση του Θεατρικού Βραβείου “Μελίνα Μερκούρη”, μαζί με το Θεατρικό Βραβείο “Δημήτρης Χορν”. Τα βραβεία αυτά απονέμονται σε νέους και νέες αντίστοιχα ηθοποιούς για την ερμηνεία τους σε θεατρικά έργα. Είναι ετήσιας μορφής και ο νικητής του βραβείου “Δημήτρης Χορν” λαμβάνει για ένα χρόνο τον σταυρό που φορούσε ο γνωστός ηθοποιός. Αντίστοιχα, η νικήτρια του βραβείου “Μελίνα Μερκούρη” λαμβάνει για ένα χρόνο την καρφίτσα που φορούσε η αγαπημένη ηθοποιός.

Τέλος, κατ’ εντολή του Ζυλ Ντασέν, συζύγου της Μελίνας Μερκούρη, συστήθηκε το Πολιτιστικό Ίδρυμα “Μελίνα Μερκούρη”, με στόχο την επαναφορά των Γλυπτών του Παρθενώνα στην Ελλάδα.