Φωτογραφία: Konstantinos Tsakalidis / SOOC

«Το προσφυγικό πρόβλημα δεν είναι ελληνικό, είναι ένα πρόβλημα καθολικό, γι’αυτό και ήρθε και ο προκαθήμενος της καθολικής εκκλησίας, σε μια κίνηση ιδιαίτερου συμβολισμού», δήλωσε ο πρωθυπουργός, Αλέξης Τσίπρας, σε συνέντευξή του στην ΕΡΤ, με αφορμή την επίσκεψη του πάπα Φραγκίσκου, την προηγούμενη εβδομάδα, στη Λέσβο. Ο πάπας επισκέφθηκε τους καταυλισμούς, ενώ παραχώρησε άσυλο σε 12 πρόσφυγες, οι οποίοι μεταφέρθηκαν στο Βατικανό.

Το λογοπαίγνιο στη δήλωση του πρωθυπουργού προκάλεσε ιδιαίτερη αίσθηση, ενώ απεδείχθη τόσο ατυχές, όσο ατυχή απεδείχθησαν και τα ευρωπαϊκά αντανακλαστικά για την διαχείρηση των προσφυγικών ροών.

Χαοτική χαρακτηρίζεται η κατάσταση στην Ειδομένη, αυτή την φορά, από τον αναπληρωτή Υπουργό μεταναστευτικής πολιτικής, Γ. Μουζάλα, ο οποίος αναφέρθηκε στη σημαντική συνδρομή των ΜΚΟ. Δεν παρέλειψε να αναφερθεί, ωστόσο, στην φιλολογία περί αγνώστου προελεύσεως αλληλέγγυων, δηλώνοντας ότι «υπάρχει σκάρτο υλικό το οποίο δεν βοηθάει ή βοηθάει εκ του πονηρού».

Οι αθρόες ανθρωπιστικές επισκέψεις, που προβλέπεται να συνεχιστούν και στο μέλλον, φαίνονται να αποτελούν την μόνη φιλοπροσφυγική κινητοποίηση. Πέρα από τον συμβολικό τους χαρακτήρα,όμως, δεν εξυπηρετούν πρακτικά ζητήματα. Η συμφωνία μεταξύ Ε.Ε. και Τουρκίας , της οποίας την ακύρωση και διαμηνύει ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών, εάν οι Βρύξέλλες δεν τηρήσουν όσα έχουν υποσχεθεί, φαίνεται να μην αποδίδει.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση, στο εσωτερικό της, φαίνεται ανίκανη να ανταποκριθεί στην υποχρεώση της για αλληλεγγύη, διανύοντας μία από τις μεγαλύτερες κρίσεις στην ιστορία της. Οι αξίες της ελευθερίας- πολιτικής και οικονομικής-, της ασφάλειας, της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, πυλώνες του ευρωπαϊκού οικοδομήματος, χάνουν όλο και περισσότερο έδαφος, εγείροντας ερωτήματα σχετικά με τους σκοπούς τους οποίους, πλεόν, εξυπηρετεί η Ένωση. Κράτη-μέλη αλληλοσυμπαρασύρονται, υπό μορφή ντόμινο, στην υιοθέτηση ξενοφοβικών νοοτροπιών, κλείνοντας τα σύνορα τους και επιδεικνύοντας απροθυμία για ουσιαστική «ένωση». Συμπληρωματικά, η πρόβλεψη για μια μαζική έξοδο μελών από την ένωση, μετά το πιθανό σενάριο του Brexit, μεγαλώνει και το κύμα του ευρωσκεπτικισμού, το οποίο σταδιακά φαίνεται να επιβεβεαιώνεται.

Η ευρωπαϊκή πολιτική της αδράνειας και της ισλαμοφοβίας σε συνδυασμό με την ποπ-κουλτούρα της φιλανθρωπίας (και όχι της αλληλεγγύης) και τις δηλώσεις εγχώριων πολιτικών φορέων περι λαθρομεταναστών και βίαιων επαναπροωθήσεων, δημιουργεί έφορο έδαφος για μια μεταστροφή της διάθεσης της κοινωνίας απέναντι στους ίδιους τους πρόσφυγες. Ενώ, αρχικά, παρατηρούνταν μια θετική διάθεση από την πλειοψηφία των ελλήνων πολιτών προς τους πρόσφυγες, αυτή σταδιακά φθίνει και υποκαθίσταται όχι μόνο από επιφυλακτικότητα, αλλά φοβία και εχθρικότητα.

Οι τάσεις αυτές παρατηρούνται, ενώ ένας πρόσφυγας νοσηλεύεται σε νοσοκομείο της Θεσσαλονίκης με σοβαρές κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις, ύστερα από τραυματισμό του στον καταυλισμό της Ειδομένης. Μάρτυρες αναφέρουν ότι ο τραυματίας παρασύρθηκε από όχημα της αστυνομίας, το οποίο και αποχώρησε χωρίς να παράσχει βοήθεια, ενώ, σε ανακοίνωση της, η ΕΛ.ΑΣ αναφέρει ότι είχε πέσει από στύλο πάνω στον οποίο επιχειρούσε να στήσει την σκηνή του, χωρίς, όμως, να προβεί σε διάψευση των μαρτυριών.