Το “Αυτό”, ένα συγγραφικό έπος τρόμου
Είναι γεγονός. Πλέον δεν τρομάζουμε εύκολα. Νομίζουμε ότι έχουμε δει και διαβάσει τα πάντα. Ή μάλλον έτσι έλεγα ώσπου διάβασα ένα βιβλίο τρόμου που δεν είναι σαν τα άλλα. Όχι, δεν είναι απλά άλλο ενα μυθιστόρημα, είναι ο ίδιος ο φόβος σε εκτύπωση υπολογιστή. Παρά τα πολλά ψυχολογικά που μου άφησε, άξιζε μέχρι και την τελευταία λέξη, και για αυτό θέλω να μοιραστώ τις εντυπώσεις μου .
Η ιστορία είναι απλή, αφηγούμενη την ιστορία μιας ομάδας παιδιών σε μια φανταστική πόλη της Αμερικής, το Ντέρι, δημιούργημα του νου του συγγραφέα Στέφεν Κινγκ. Έξι εντεκάχρονα αγόρια και ένα κορίτσι, περνούν την δύσκολη συχνά φάση της μετάβασης από την παιδική στην εφηβική ζωή, παρέα, αντιμετωπίζοντας προβλήματα τόσο μέσα στις οικογένειές τους όσο και στο χώρο του σχολείου. Νιώθουν χαμένοι στο μικρόκοσμο τους, αγνοώντας όμως κάτι σημαντικό. Ότι στην μικρή τους πόλη υπάρχει μια Δύναμη. Και δεν είναι καθόλου καλές προθέσεις. Η μυστηριώδης δολοφονία του μικρού αδελφού του ενός από τα αγόρια ήταν μόνο η αρχή. Οι μυστηριώδεις θάνατοι παιδιών σαν καταιγίδα πρόκειται να ξεσπάσουν. Και ίσως μόνο η μικρή τους ομάδα μπορεί να νικήσει αυτό τον εχθρό με τα χίλια προσωπεία και κανένα πρόσωπο. Να νικήσει, το Αυτό.
Στο βιβλίο,να πω την αλήθεια, οδηγήθηκα από την ταινία. Αν και βλεπόταν ευχάριστα, δεν είχε αυτό το κάτι που καθένας μας ψάχνει σε μια καλή ιστορία τρόμου, εκείνη την ανατριχίλα την απροσδιόριστη που δεν ξέρεις από πού προέκυψε. Διαβάζοντας λοιπόν την πηγή του φιλμ βρήκα αυτό που υποσεινήδητα αναζητούσα:πολλές νύχτες αυπνίας και ταραχής.
Η ιστορία αναπτύσσεται σε δύο χρόνους παράλληλους. Η ομάδα σαν παιδιά, η ομάδα όταν τα παιδιά δεκαετίες μετά έχουν γίνει ώριμοι ενήλικες, αγνοώντας σχεδόν παντελώς το βίαιο παρελθόν τους. Το Αυτό όμως θα τους ξαναφέρει πίσω εκεί που όλα ξεκίνησαν. Είναι φανερό ήδη από αυτή την επιλογή πως στόχο του Κινγκ, δεν είναι απλά να τρομάξει τον θεατή. Θέλει να αφηγηθεί μια ιστορία φόνου μεν, αλλά του φόνου της παιδικότητας, της νεανικής αθωότητας. Πότε μεγαλώνουμε; Πώς ξεχνάμε όλα όσα μας χαρακτήριζαν σαν παιδιά, πότε ο φόβος για τους δράκουλες γίνεται φόβος για το αν η ασφαλιστική θα μάς καλύψει το σφράγισμα, όπως ο ίδιος εύστοχα παραθέτει;
Ένα δεύτερο σκέλος θεμελιώδες για το βιβλίο είναι το γεγονός πως δεν δίνει πρόσωπο στο “κακό πλάσμα” ας πούμε του βιβλίου, και αυτό γιατί μες στο βιβλίο δεν έχει μόνο μια διάσταση, δεν είναι απλά ένα τέρας. Δεν θέλω να αποκαλύψω πολλά για τη πλοκή, συνεπώς θα περιοριστώ στο ότι το Αυτό είναι πριν απ’όλα ο ίδιος ο φόβος. Τί μας τρομάζει; Γιατί τρομάζουμε; Γιατί θέλουμε να θέλουμε να τρομάζουμε; Αλλά ο λογοτέχνης το πάει ακόμα παραπέρα. Ήδη μιλήσαμε για τη φόνευση της αθωότητας. Επειδή όμως κάθε φονικό θέλει και δράστη, ο Κινγκ δίνει πρόσωπο στον δολοφόνο. Στους γονείς. Που καταπιέζουν από αγάπη. Που βασανίζουν από λατρεία. Που κομματιάζουν νεανικές ψυχές εξαιτίας εμμονών και απωθημένων, αφήνοντας ανάπηρα τα τέκνα τους, καταδικασμένα σε μια ενήλικη δυστυχία και στερώντας του ένα πολύτιμο αγαθό από πολύ νωρίς. Και στην κοινωνία. Που φονεύει το διαφορετικό. Που διαμελίζει τα πιο ελεύθερα πνεύματα. Που εθίζει και εθίζεται στην αδιαφορία και στην μισανθρωπιά.
Τελικά όμως μιλά και κάτι άλλο, Υψηλό, ένα ιδανικό που ομορφαίνει τη ζωή και αποδιώχνει τη δυστυχία και τον τρόμο. Την πίστη, όπου και αν την βρίσκει κανείς, στους φίλους, στα αδέλφια, στα όνειρα που πλάθει όταν δεν φτάνει καλά καλά το πόμολο της πόρτας. Αλλά μετά συχνά ξεχνά να κυνηγήσει, αφού έχει πια μεγαλώσει.
Όλα τα παραπάνω όμως δεν τα παραδίδει με τρόπο άμεσο και βαρετό, αλλά μέσα από μια καλοστημένη περιπέτεια και με πυρετώδη γραφή, τόσο πυρετώδη όσο και η ανάγνωση του βιβλίου, που δεν σε αφήνει να σου πέσει από τα χέρια. Οι εικόνες φρίκης μέσα στο έργο χαράσσονται βαθειά στη μνήμη, ενώ μοιάζει οι λέξεις να μην έχουν γραφτεί με μελάνι αλλά με αίμα. Το τίμημα λοιπόν της ανάγνωσης είναι βαρύ, η απώλειας της ψυχικής σου ηρεμίας, μα και το όφελος μεγάλο.
Γιατί το Αυτό δεν είναι ένα συνηθισμένο τέρας ούτε ένα συνηθισμένο βιβλίο. Ίσως κάθε καλή ιστορία τρόμου, από τον Φρακενστάιν μέχρι τον Κακό το Λύκο κρύβεται ανάμεσα στις παραγράφους, έτοιμη να βυθίσει κάθε αναγνώστη στο παρελθόν, τότε που θέλαμε πάντα ανοιχτό να μένει το φως το βράδυ και έπρεπε να κοιτάξουμε κάτω από το κρεβάτι πριν κοιμηθούμε. Ω ναι. Διάβασε το βιβλίο και σου υπόσχομαι ότι θα νιώσεις πάλι παιδί. Και πολύ τρομαγμένο μάλιστα. Διάβασέ το. Το Αυτό περιμένει για σένα…
