Με αφορμή την σημερινή ημέρα της γυναίκας, θα αναφερθώ με λίγα λόγια σε δύο ξεχωριστές γυναίκες, την Ελένη Μπούκουρα- Αλταμούρα και την Frida Kahlo, με διαφορετικές ζωές, έργο και χαρακτήρα αλλά με ένα κοινό, την αγάπη για την τέχνη.
Ελένη Μπούκουρα-Αλταμούρα, Απελπισία
Η Ελένη Μπούκουρα -Αλταμούρα γεννήθηκε το 1821 στις Σπέτσες και θεωρείται η πρώτη Ελληνίδα ζωγράφος. Από μικρή έδειξε το ταλέντο της στη ζωγραφική και έχοντας την στήριξη του πατέρα της, ο οποίος ανέθεσε στον Ιταλό ζωγράφο Ραφαέλο Τσέκκολι την κατ’ οίκον εκπαίδευσή της στα εικαστικά. Την εποχή αυτή, ο κλάδος των Καλών Τεχνών ήταν σχεδόν απρόσιτος για το γυναικείο φύλο. Η αγάπη της Ελένης όμως για τη ζωγραφική και η έντονη θέλησή της να συνεχίσει τις σπουδές της, την οδήγησε σε μια τολμηρή πράξη. Αποφάσισε να μετακομίσει στη Νάπολι και μεταμφιεσμένη ως άντρας με το όνομα Χρυσίνης Μπούκουρας, να σπουδάσει πλάι στον καθηγητή Φραντσέσκο Σαβέριο Αλταμούρα, με τον οποίο απέκτησαν τρία παιδιά, ανάμεσα τους ο ζωγράφος Ιωάννης Αλταμούρας. Από το 1857 και εξής η ζωή της σημαδεύτηκε από ζοφερά γεγονότα που την οδήγησαν στην τρέλα καθώς ο σύζυγός της μετά τον χωρισμό τους πήρε το ένα τους παιδί μαζί του και επίσης έχασε τα άλλα δύο της παιδιά από φυματίωση. Η Ελένη έκαψε σχεδόν όλα τα έργα της στις Σπέτσες όπου πέθανε το 1900. Έγινε γνωστή μετά το θάνατό της. Η πολυτάραχη ζωή έγινε το κεντρικό θέμα του μυθιστορήματος «Ελένη ή ο κανένας» της Ρέας Γαλανάκη και του θεατρικού έργου «Ελένη Αλταμούρα» του Κώστα Ασημακόπουλου.
Πολλές δυσκολίες αντιμετώπισε και η Frida Kahlo (1907-1954), η Μεξικάνα ζωγράφος που σημάδεψε με το έργο της την τέχνη του 20ου αιώνα. Στα έξι της χρόνια αρρώστησε από πολιομυελίτιδα, το 1925 μετά από τροχαίο ατύχημα ζωγραφίζει καθηλωμένη στο κρεβάτι με τραύματα στη σπονδυλική στήλη και στη λεκάνη. Στα τέλη της δεκαετίας του ΄20 γνωρίζει τον καταξιωμένο καλλιτέχνη Diego Rivera και οδηγούνται σε μία σχέση γεμάτη εντάσεις, χωρισμούς και επανασυνδέσεις. Παρά τη θέλησή της, δεν κατάφερε να γεννήσει ποτέ.Τέλος, το 1950 η διάγνωση έδειξε γάγγραινα στο δεξί της πόδι. Παρ’ όλα αυτά η Frida Kahlo, ένιωθε ευτυχισμένη γιατί όπως έλεγε μπορούσε να ζωγραφίζει.
Frida Kahlo, Self portrait with monkeys, 1943
Τα έργα της έχουν αυτοβιογραφικό χαρακτήρα. Χαρακτηριστικές είναι οι πολλές αυτοπροσωπογραφίες όπου αποτυπώνει τον πόνο που ένιωθε. Ιδιαίτερη αγάπη είχε στη φύση, στα ζώα και στη μεξικάνικη παράδοση, απ’ όπου αντλούσε στοιχεία που χρησιμοποιούσε στη ζωγραφική της. Ποτέ δεν αποδέχτηκε τον όρο του σουρεαλισμού, υποστήριζε πως δεν άνηκε στους σουρεαλιστές. Η Kahlo, ακραία ως χαρακτήρας είχε αυτοσαρκαστική διάθεση. Αυτή η γυναίκα με το ιδιαίτερο ντύσιμο είναι μία από τις σημαντικότερες γυναίκες στο χώρο της τέχνης του προηγούμενου αιώνα. Επιπλέον αποτέλεσε πρότυπο δυναμισμού, μαχητικότητας και δημιουργικότητας για το Φεμινιστικό κίνημα της δεκαετίας του ’70.
Frida Kahlo, Columna rota (σπασμένη στήλη), 1944
