ΠΗΓΗ: REUTERS/AGENCJA GAZETA

Βαρσοβία, Σάββατο 11 Νοεμβρίου: Με αφορμή τους εορτασμούς για την επέτειο της Ανεξαρτησίας της Πολωνίας το συγκεκριμένο σαββατοκύριακο οργανώθηκε και διεξήχθη με μεγάλη “επιτυχία” μία από τις μεγαλύτερες πορείες εθνικιστικής απόχρωσης. Σύμφωνα με τον Guardian αποτέλεσε μία από τις ογκωδέστερες κινητοποιήσεις εθνικιστών στην Ευρώπη τα τελευταία χρόνια, με το πλήθος που τη στελέχωσε να αγγίζει τους 60.000 πολίτες! Το Γαλλικό πρακτορείο, που με τη σειρά του κάλυψε το γεγονός, έκανε λόγο για νεαρής ηλικίας μαυροντυμένα άτομα, οικογένειες και καρότσια με ηλικιωμένους που περπάτησαν μία απόσταση τριών χιλιομέτρων κρατώντας σημαίες, πετώντας κροτίδες και κραδαίνοντας καπνογόνα.

Δύο πατριωτικές εκδηλώσεις, οργανωμένες από την ακροδεξιά η μία και από τη φιλελεύθερη κεντρώα αντιπολίτευση η άλλη, ένα πλήθος από ερυθρόλευκες σημαίες, συνθήματα που αναίσχυντα ειπώθηκαν με πρόδηλο το ρατσιστικό περιεχόμενο και εμποτισμένα με την ασθένεια της ξενοφοβίας. “Αγνή Πολωνία, λευκή Πολωνία!”. “Πρόσφυγες, φύγετε!”. Ένα πανό κρεμασμένο από μία γέφυρα καλούσε σε “προσευχή” για το ισλαμικό ολοκαύτωμα και ένα ακόμα εξέφραζε την ελπίδα για την ανάδειξη μίας “Λευκής Ευρώπης”, μίας Ευρώπης “αδελφών κρατών”.

Και ενώ οι συμμέτεχοντες, σε δηλώσεις τους σε δημοσιογράφους του Γαλλικού Πρακτορείου αρνήθηκαν οποιοδήποτε θρησκευτικό ή πολιτικό κίνητρο, το σύνθημα της κινητοποίησης ήταν “Θέλουμε το Θεό”. Η φράση παραπέμπει σε καθολικό ύμνο, που ορισμένοι ερμηνεύουν ως απόρριψη του Ισλάμ, ενώ ένας από τους ομιλητές που παρενέβη κατά τη διάρκεια της πορείας ακούστηκε να λέει ότι “η χριστιανική κουλτούρα είναι ανώτερη της ισλαμικής κουλτούρας”. “Θεός, Τιμή, Πατρίδα” και “Θα κρεμάσουμε τους κομμουνιστές από τα δέντρα αντί για φύλλα” λοιπόν, αλλά ουδέποτε οι διαδηλωτές είχαν συγκεκριμένο πολιτικό ή θρησκευτικό ερέθισμα;!

ΠΗΓΗ: REUTERS/AGENCJA GAZETA

Στον αντίποδα έλαβαν χώρα και δύο αντιδιαδηλώσεις, οργανωμένες από τα κόμματα της αντιπολίτευσης και αντιφασιστικές οργανώσεις, που “φώναξαν” κατά του φασισμού. Οι αστυνομικοί που κινητοποιήθηκαν με στόχο να κρατήσουν τα δύο αντίπαλα “στρατόπεδα” σε απόσταση έφτασαν τους 7000, κινητοποίηση που αποδείχθηκε επιτυχημένη εφόσον δεν σημειώθηκε κανένα σοβαρό περιστατικό βίας.

ΠΗΓΗ: REUTERS/AGENCJA GAZETA

Θεσσαλονίκη, Σάββατο 11 Νοεμβρίου: Καμία ρατσιστική πορεία, κανένας εθνικιστής να κραυγάζει ακροδεξιά συνθήματα. Μονάχα “Πατρίς, Θρησκεία, Οικογένεια”-“Έξω οι Εβραίοι”-“Ελλάς”, πάνω στις αφίσες που ενημερώνουν για την τρίπτυχη έκθεση “Κοινοί Ιεροί Τόποι” μπροστά στη ΔΕΘ. Τα σύμβολα του Ισλάμ και του Ιουδαϊσμού σβησμένα με μπλε σπρέι -μάλλον για να παραπέμπει στο μπλε της ελληνικής σημαίας;-, ενώ στο κέντρο άθικτος ο χριστιανικός σταυρός. Θα πρέπει να ήταν πολύ περήφανος Χριστιανός…

Για όποιον αναρωτιέται, τα συνθήματα αυτά γράφτηκαν ήδη από τη στιγμή που οι αφίσες κρεμάστηκαν δηλαδή γύρω στα τέλη Σεπτεμβρίου, αλλά δεν σημειώθηκε καμία αντίδραση. Οι αφίσες δεν αντικαταστάθηκαν ποτέ, παρά μονάχα σκίστηκαν ακόμα περισσότερο στα προφανή σημεία· σε εκείνα που «ντροπιάζουν» την ελληνικότητα του γνήσιου Έλληνα πολίτη. Φυσικά καμία ανάρτηση στα social media, ούτε ένα story στο instagram τουλάχιστον. Μάλλον το θέμα δεν πουλάει όσο ο Αμίρ και η ελληνική σημαία.

Κοινός παρανομαστής της εθνικιστικής διαδήλωσης στην Βαρσοβία και των “συνθημάτων” στις αφίσες, εκτός του εξόφθαλμου ρατσιστικού και ακροδεξιού χαρακτήρα τους, η ελάχιστη έως ανύπαρκτη προβολή τους. Οι περισσότεροι αδιαφόρησαν ή δεν έμαθαν καν για την πορεία, όπως επίσης δεν έχουν παρατηρήσει τα σχόλια. Και ίσως πράττουν ορθά, αφού η ενασχόληση με κάτι δεν καταφέρνει παρά να του προσδώσει επιπλέον σημασία. Είναι όμως αυτή η σωστή και πιο αποτελεσματική τακτική;

Ή μήπως απλά γνωρίζουμε, ενδιαφερόμαστε και δραστηριοποιούμαστε μονάχα για εκείνα -τα λίγα από τα πολλά-, που με αριστουργηματικούς χειρισμούς μας πλασάρουν; Μήπως τελικά η αδιαφορία δεν είναι η λύση, αλλά ο πιο μεγάλος κίνδυνος;

Κάθε χρόνο στις 27 Ιανουαρίου (Ημέρα Μνήμης για τα θύματα του Ολοκαυτώματος) οι σελίδες κοινωνικής δικτύωσης “υπερφορτώνονται” από βίντεο και φωτογραφίες με λεζάντες του τύπου “Δεν Ξεχνώ” ή “Θυμάμαι”. Αλλά δεν φτάνει αυτό. Δεν μπορούμε μόνο να θυμόμαστε για το “επίσημα καθορισμένο” 24ωρο και να αδιαφορούμε όταν οι Πολωνοί ζητούν Ισλαμικό Ολοκαύτωμα και Λευκή Πολωνία το 2017 ή υπάρχουν άνθρωποι στη Θεσσαλονίκη, στη Θεσσαλονίκη ξαναγράφω για να εμπεδωθεί (με μία από τις μεγαλύτερες ισραηλιτικές κοινότητες) που να απαιτούν “Έξω οι Εβραίοι”!

Η αδράνεια σε τέτοια ζητήματα δεν είναι σε καμία περίπτωση λύση. Τουλάχιστον όχι η αναγκαία λύση και η προαπαιτούμενη. Η αδιαφορία και η άγνοια αποτελούν τους εφιάλτες της δημοκρατίας, της ανεξιθρησκείας, της ελευθερίας. Ακόμα και αν πιστεύουμε ότι κάτι δεν μας αφορά τώρα δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι ότι δεν θα μας αφορά στο μέλλον.

“Όταν ήρθαν να πάρουν του πρόσφυγες δεν αντέδρασα. Δεν ήμουν πρόσφυγας. Όταν ήρθαν να πάρουν τους Μουσουλμάνους δεν αντέδρασα. Δεν ήμουν Μουσουλμάνος. Όταν ήρθαν να πάρουν τους Εβραίους δεν αντέδρασα. Δεν ήμουν Εβραίος. Όταν ήρθαν να πάρουν εμένα, δεν είχε απομείνει κανείς για να αντιδράσει…”

Το παραπάνω είναι μία παραλλαγή στο αρχικό ποίημα του Νίμελερ με τίτλο “Όταν ήρθαν να πάρουν…”, προσαρμοσμένη στις συνθήκες και στα συναισθήματα που απασχολούν την Ευρώπη του σήμερα.

*Η τριμερής έκθεση «Κοινοί Ιεροί Τόποι» διερευνά τις συνάφειες και τις αντιθέσεις, τις αμοιβαιότητες και τις συγκρούσεις των διαφορετικών μορφών πίστης που εξασκήθηκαν σε έναν «κοινό ιερό τόπο», τον μεσογειακό κόσμο. Φιλοξενείται από τις 23 Σεπτεμβρίου μέχρι και τις 31 Δεκεμβρίου, στο Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης/Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης/Γενί Τζαμί. Περισσότερες πληροφορίες θα βρείτε εδώ.