Ο φοιτητικός συνδικαλισμός θεωρείται πλέον αναπόσταστο κομμάτι του ελληνικού πανεπιστημίου. Είναι γεγονός ότι αν ρωτήσεις νεοεισακτέους ή μαθητές υποψηφίους για εισαγωγή σε πανεπιστήμια τί γνωρίζουν για την ακαδημαϊκή ζωή δεν θα μπορέσουν να σου αναφέρουν επιτυχώς σημαντικά στοιχεία της· κοινό κτήμα, όμως, είναι η γνώση για την ύπαρξη και τη δράση φοιτητικών παρατάξεων. Οι φοιτητικές παρατάξεις άνθισαν ιδιαίτερα τα πρώτα χρόνια της μεταπολίτευσης, ενώ μέχρι σήμερα διατηρούν τη δυναμική τους σε μεγάλο βαθμό.

Το πανεπιστήμιο οφείλει να λειτουργεί για τους φοιτητές ως προθάλαμος που τους οδηγεί και τους προετοιμάζει για την μετέπειτα ενεργή συμμετοχή στη κοινωνικοπολιτικό γίγνεσθαι. Πέρα από τις γνώσεις που προσφέρει μέσω των προγραμμάτων σπουδών, οφείλει να δημιουργεί ερεθίσματα, να πλάθει κοινωνική και πολιτική συνείδηση. Το πανεπιστήμιο αντιμετωπίζει τις αντίστοιχες δυσκολίες με αυτές της κοινωνίας, καθώς είναι μικρογραφία της. Εχουμε να αντιμετωπίσουμε, επομένως, ένα ελληνικό πανεπιστήμιο σε κρίση.

Η κρίση αυτή δεν εντοπίζεται μόνο στην υποχρηματοδότηση με τα γνωστά σε όλους αποτελέσματα· υποβάθμιση των πανεπιστημίων η οποία παραχωρεί ελεύθερο πεδίο στην άνθιση της ιδιωτικής εκπαίδευσης, υποστελέχωση που διαιωνίζει τις ανισορροπίες και σταδιακή μετατροπή των πανεπιστημίων απο εκπαιδευτικά σε τεχνοκρατικά ιδρύματα. Η κρίση έχει επεκταθεί και στα ζωτικά κύτταρα των πανεπιστημίων, τους ίδιους τους φοιτητές. Η πολιτική ενεργοποίηση των φοιτητών έχει εξελιχθεί σε μία άκρατη κομματικοποίση τους. Οι φοιτητικές παρατάξεις δεν λειτουργούν ως εκφραστές φοιτητών με διαφορετικούς ιδεολογικούς χρωματισμούς, αλλά ως φορείς διαφορετικών κομματικών χρωματισμών. Αφίσες με φόντο πράσινο, γαλάζιο, κόκκινο, μαύρο – που κοσμούν εν είδει ταπετσαρίας τους τοίχους των πανεπιστημίων- με συνθήματα εχθρικά, διχαστικά και προβοκατόρικα. Το πανεπιστήμιο φιλοξενεί μια κεκαλυμμένη κομματική αρένα φορώντας το προσωπείο της πολιτικής ενεργοποίησης. Αν παρευρεθεί κανείς σε συνελεύσεις φοιτητικών συλλόγων δεν μπορεί παρά να επιβεβαιώσει αυτή την παρατήρηση. Φοιτητές χωρισμένοι, ακόμα και χωρικά μέσα σε αίθουσες, κατακλυσμένοι από μια οπαδική και γηπεδική νοοτροπία, αρθρώνουν προσβλητικές και κάθε άλλο παρά πηγαίες και αυθόρμητες ομιλίες· άλλωστε πολλές φορές μέλη κομματικών παρατάξεων έχουν παραδεχτεί οτι μαθητεύουν σε κομματικές πρακτικές και ακολουθούν νόρμες που τους υποβάλλονται από τα «κεντρικά». Οι συνθήκες κάτω από τις οποίες διεξάγονται οι συνελεύσεις των φοιτητικών συλλόγων- κατά κύριο λόγο από μέλη φοιτητικών παρατάξεων- προβάλλουν μια εικόνα απογοητευτική, καταδεικνύοντας πλήρη έλλειψη σεβασμού προς τον συμφοιτητή, τον δημόσιο χώρο του πανεπιστημιού και εν τέλει τον ίδιο τους τον εαυτό, αφού διόλου κολακευτικό δεν είναι το θέαμα ενός νέου να ωρύεται φανατισμένα και ακόμα να χρησιμοποιεί βία απέναντι σε συμφοιτητές του.

Η κατάσταση αυτή έχει οδηγήσει σε μια απαξίωση, όχι μόνο των φοιτητικών παρατάξεων, αλλά και της ίδιας της δύναμης του φοιτητικού συλλόγουν και αυτών που μπορεί να διεκδικήσει και να επιτύχει. Όλο και λιγότεροι ανένταχτοι φοιτητές συμμετέχουν σε διαδικασίες λήψης αποφάσων, καθώς γνωρίζουν ότι ο φοιτητικός συνδικαλισμός έχει μετατραπεί σε άβατο και προνόμιο των κομματικών παρατάξεων.

Η λύση σε αυτό το πρόβλημα, όμως δεν μπορεί να είναι σε καμία περίπτωση η κατάργηση του φοιτητικού συλλόγου, αλλά η αποκομματικοποίηση των οργάνων του. Η άποψη αυτή βρίσκει πολέμιους οι οποίοι βασίζονται κυρίως στο επιχείρημα ότι με αυτό τον τρόπο φοιτητικές παρατάξεις και σύλλογος θα μετατραπούν σε απολίτικα όργανα, αφού δεν θα διαθέτουν ιδεολογική βάση. Η λανθασμένη αυτή εντύπωση έχει τη ρίζα σε μια εν Ελλάδι επικρατούσα θεώρηση, η οποία συγχέει την πολιτική με τα πολιτικά κόμματα. Αυτό που ίσως παραμελούν (εσκεμμένα;) οι υποστηριχτές της παραπάνω άποψης είναι ότι η επιμονή σε ένα κομματικο-κεντρικό πανεπιστήμιο δεν δημιουργεί μελλοντικούς ενεργούς πολίτες, αλλά μελλοντικούς ψηφοφόρους. Άλλωστε, αν κάποιος φοιτητής ήδη από τα πρώτα ενήλικα του χρόνια έχει κατασταλάξει στον κομματικό προσανατολισμό του έχει τη δυνατότητα να συμμετέχει στις κομματικές νεολαίες, που δραστηριοποιούνται εκτός ακαδημαϊκού χώρου.

Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μια προσπάθεια ανεξαρτητοποίησης φοιτητικών παρατάξεων απο κομματικές κατευθύνσεις, η οποία φαίνεται και να κερδίζει έδαφος. Ωστόσο, είναι αναγκαία μια επιφυλακτικότητα απένταντι σε τέτοιες κινήσεις καθώς είναι αρκετά πιθανόν να αποτελούν μια λανθάνουσα επανίδρυση κομματικών παρατάξεων που βρίσκονται σε παρακμή. Αποτελεί μια πρωτοβουλία, που μπορεί να ανοίξει το δρόμο για μια γόνιμη αντιπαράθεση και επαναπροσανατολισμό του φοιτητικού συλλόγου προς την ενασχόληση με ζητήματα που αφορούν αποκλειστικά την βελτίωση της ακαδημαϊκής ζωής, χωρίς να αποσκοπούν σε μικροπολιτικά συμφέροντα, εφόσον βέβαια δρα με ενωτική διάθεση, καθορισμένα άκρα όρια και όχι μόνο ως αντίδραση στην υπάρχουσα κατάσταση.