Επιχειρήματα στη «Χώρα του Ποτέ»
Πριν από ένα τρίμηνο περίπου είχα παρευρεθεί σε μια ημερίδα νεανικής επιχειρηματικότητας.
Στο πάνελ των ομιλητών μια πλειάδα από σοβαρούς και μορφωμένους ανθρώπους του επιχειρηματικού και ακαδημαϊκού χώρου ενώ στις καρέκλες του ακροατηρίου μια πλειάδα από νέα μυαλά που προσπαθούσαν να δώσουν λύση στο αναπάντητο “υπαρξιακό” ερώτημα όπου ένας στους δυο νέους επιστήμονες που εγκαταλείπει την χώρα δεν έχει απαντήσει:
“Γιατί και πως να επιχειρήσω στη χώρα μου;”
Παρόλο που ακούστηκαν ενδιαφέρουσες απόψεις που αφορούν το γιατί, το πως παρέμεινε ένα αναπάντητο ερώτημα ακόμα και για πολλούς επίτιμους προσκεκλημένους στο πάνελ. Γιατί σε μια χώρα του Δυτικού Πολιτισμού οι μόνοι που παροτρύνουν τους νέους να παραμείνουν και να δημιουργήσουν στην χώρα τους είναι επιχειρηματίες β και γ γενιάς;
Αυτό ήταν ένα ερώτημα που με βασάνιζε αφού δεν είχα μετά από ένα πολύ ενδιαφέρον 3ωρο αποκομίσει ακόμη μια ξεκάθαρη απάντηση για το πως να το πράξω απέναντι σε ένα τόσο αποτρεπτικό επιχειρηματικό περιβάλλον όσο αυτό της Ελλάδας. Και αυτό γιατί, πέρα από τους παραπάνω επιχειρηματίες, οι οποίοι βρήκαν έτοιμο και στρωμένο το δρόμο στην οικογενειακή τους επιχείρηση, όλοι οι υπόλοιποι -εν δυνάμει- αυτοδημιούργητοι μελλοντικοί επιχειρηματίες του ακροατηρίου δεν είχαν κανένα κίνητρο, καμία διευκόλυνση, καμία έμπνευση και καμία πιθανότητα να επιχειρήσουν εκεί έξω.
Ο τίτλος του άρθρου μοιάζει με κάλεσμα προς μετανάστευση. Είμαι υποψήφιος λοιδορίας καθώς σε μια εποχή που η χώρα χρειάζεται περισσότερο νεανικό διανοητικό κεφάλαιο για να πάρει μπροστά, φαίνομαι να καλώ τους συνομήλικους μου να εγκαταλείψουν την Ελλάδα και να ακολουθήσουν το όνειρο τους στο εξωτερικό. Γιατί άραγε να εμμένω σε μια τέτοια άποψη;
Ας δούμε κάποια πράματα αναλυτικότερα…
Η ελληνική οικονομία σήμερα…
[widget id=”text-6″]
Η Ελληνική Οικονομία όπως όλοι γνωρίζουμε είναι κυρίως τριτογενής, δηλαδή βασίζεται κυρίως στις υπηρεσίες Τουρισμού,Ναυτιλίας και Χονδρικού και Λιανικού Εμπορίου, αλλά και δευτερογενής όπου η βιομηχανία τροφίμων και επεξεργασία καπνού κατέχουν σημαντικό μερίδιο στην εγχώρια παραγωγική διαδικασία. Ιδιαίτερα ανεπτυγμένος είναι και ο πρωτογενής τομέας με την γεωργία, την κτηνοτροφία, την αλιεία και την εξόρυξη μεταλλευμάτων και πετρελαίου να αποτελούν βασικούς πυλώνες της ελληνικής οικονομίας.
Μια τέτοια οικονομία με τόσο ισχυρό τριτογενή και πρωτογενή τομέα, θα περίμενε κανείς πως θα έκανε άλματα στον 21ο αιώνα και θα αποτελούσε πόλο έλξης για κάθε λογής επενδυτή και επιχειρηματική κίνηση. Το πρόβλημα αυτής τη οικονομίας ωστόσο ήταν πάντοτε ο υψηλός βαθμός οικονομικής (αν)ελευθερίας ως απόρροια των υψηλών ποσοστών πολιτικής και οικονομικής διαφθοράς με αποτέλεσμα να καθίσταται λιγότερο ανταγωνιστική σε σχέση με τους Ευρωπαίους εταίρους της.
Αυτή η ιδιαιτερότητα των ελληνικών “πραγμάτων” σε συνδυασμό με την οικονομική κρίση του 2010, τις αλλεπάλληλες δανειακές συμβάσεις, τις εναλλαγές κυβερνήσεων αλλά και τις μεταρρυθμίσεις φορολογικών επιβαρύνσεων και περικοπών οδήγησε την ελληνική οικονομία στο πάτο του βαρελιού.
Ενδεικτικά, από το 7.8% ανεργίας που είχαμε το 2008 φτάσαμε στο δυσθεώρητο ύψος του 23,5% το 2016, δηλαδή 1 στους 4 Έλληνες είναι άνεργος. Η εγχώρια ζήτηση αγαθών και υπηρεσιών μειώθηκε κατά 17% σε σχέση με τα προ κρίσης χρόνια εφόσον το εισόδημα των περισσοτέρων νοικοκυριών συρρικνώθηκε αρκετά. Χαρακτηριστικό της συρρίκνωσης της ελληνικής οικονομίας αποτελεί το γεγονός πως το ΑΕΠ ενώ το 2008 υπολογίζονταν περίπου στα 242 δις, το 2016 υπολογίστηκε μόλις 176 δις. (Στοιχεία ΕΛΣΤΑΤ)
Το φορολογικό battlefield!!!
Όλοι γνωρίζουμε πως ανεξαρτήτως τις λειτουργίες που ανατίθενται σε μια κυβέρνηση, προκειμένου να επιτύχει το οτιδήποτε θα πρέπει πρώτα να αυξήσει τα κρατικά της έσοδα. Ο βασικός μηχανισμός μέσω του οποίου χρηματοδοτούνται οι κρατικές δαπάνες είναι η φορολογία.
Η μεγάλη και αχανής συζήτηση γύρω από το σινάφι των οικονομολόγων ως προς την καταλληλότερη φορολογική βάση ή την φορολογική δικαιοσύνη έχει οδηγήσει πολλές κυβερνήσεις στο να υιοθετήσουν πολλά χαώδη μίγματα φορολογικών πολιτικών που έχουν οδηγήσει πολλά κράτη στην απόλυτη ύφεση και συρρίκνωση. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα τέτοιων ιδεοληψιών είναι και η Ελλάδα.
Και αυτό διότι η άμεση ανάγκη για ρευστότητα οδήγησε την Ελλάδα στην υπογραφή ενός μνημονίου εξωτερικού δανεισμού με το οποίο θα μπορούσε να εξυπηρετήσει επαρκώς τις υποχρεώσεις της. Το μνημόνιο όμως αυτό συνοδεύεται από σκληρούς όρους και η αναξιοπιστία της πολιτικής διακυβέρνησης της χώρας καθιστούσε επιτακτική την ανάγκη βεβαιώσεων απέναντι στους πιστωτές. Μια από αυτές τις βεβαιώσεις ήταν και η γρήγορη εξασφάλιση πρωτογενών πλεονασμάτων προκειμένου να εισέλθει σε φάση αξιοπιστίας η χώρα.
Και σε ένα κράτος που το 88% των αναγκών του καλύπτεται από την άμεση και έμμεση φορολογία -και κάτι ψιλά από τις αποκρατικοποιήσεις- , γνωρίζουμε πως εξασφάλισε η χώρα αυτά τα “πρωτογενή πλεονάσματα”. Έτσι, αυξήθηκαν οι φόροι εισοδήματος και εσόδων από επιχειρηματικές δραστηριότητες, αυξήθηκε ο ΦΠΑ στο δυσθεώρητο 24%, αυξήθηκε ο ΕΦΚ ενώ προστέθηκαν και νέοι φόροι όπως ο ΈΝΦΙΑ ή η εισφορά αλληλεγγύης. Δεν πιστεύω να υπάρχει κάποιος νοήμων άνθρωπος που να θεωρεί βιώσιμη την έναρξη επιχειρηματικής δραστηριότητας σε μια χώρα που του ζητάει 100% προκαταβολή φόρου και του υφαρπάζει το μεγαλύτερο μέρος της πενιχρής κερδοφορίας του.
Επιχειρηματικότητα…που;
Επιχειρηματικότητα, επιχειρήσεις, κρίση. Λέξεις που ακούμε συνεχώς στα ΜΜΕ και που κάθε εργαζόμενος, εν δυνάμει και εν ενεργεία, αλληλεπιδρά στο βαθμό που επηρεάζεται από αυτές. Τι εννοώ; Σύμφωνα με στοιχεία του ΚΕΠΕ πάνω από 229.000 μικρομεσαίες επιχειρήσεις έβαλαν λουκέτο τα τελευταία χρόνια της κρίσης. Και αυτό διότι αφενός οι περισσότεροι επιχειρηματίες με το που έσκασε η φούσκα της “παχιάς αγελάδας” στην χώρα έσπευσαν σε σπασμωδικές κινήσεις μειώνοντας κατακόρυφα τις τιμές των προϊόντων και των υπηρεσιών τους.
Αυτό είχε ως αποτέλεσμα σε συνδυασμό με την αύξηση της φορολογίας και το “κούρεμα” στα εισοδήματα των νοικοκυριών να βιώνουν μεγάλες απώλειες κερδών και ανεξέλεγκτες ζημίες. Κάποιοι βρήκαν πρόσκαιρη λύση στο να απολύσουν προσωπικό. Έτσι, την τελευταία επταετία της κρίσης πάνω από 700.000 εργαζόμενοι βρέθηκαν στην εξώπορτα της ανεργίας. Αλλά ούτε αυτό ήταν αρκετό, αφού η προοδευτική αύξηση των εισφορών σε συνδυασμό με την μείωση της καταναλωτικής δαπάνης εκτίναξε τις συγχωνεύσεις και τα λουκέτα στο ζενίθ.
Φυσικά, συνέβαλε σε αυτή την εξέλιξη και η κατάρρευση του χρηματοπιστωτικού τομέα στη χώρα αφού η συσσώρευση κόκκινων δανείων και τα capital controls αποτέλεσαν εμπόδιο για τον επιτυχή δανεισμό αυτών των επιχειρήσεων.
Το αποτέλεσμα; Σε μια χώρα με ισχυρό εξαγώγιμο ορυκτό και γεωργικό πλούτο και ανταγωνιστικό τουριστικό πλεονέκτημα χιλιάδες επιχειρήσεις να βάζουν λουκέτο μη μπορώντας να εξυπηρετήσουν τα υψηλά πάγια λειτουργικά έξοδα, τις μεγάλες δανειακές ανάγκες αλλά και το μη ευνοϊκό φορολογικό καθεστώς.
Είσαι σίγουρος ότι θέλεις να επιχειρήσεις στην Ελλάδα;
