Πηγή φωτογραφίας

Η διάρκεια και η πορεία των συμπεριφορικών και ψυχολογικών συμπτωμάτων της άνοιας

Διαφορετικά συμπεριφορικά και ψυχολογικά συμπτώματα της άνοιας εμφανίζονται σε διαφορετικές φάσεις της πορείας της νόσου. Πιο συγκεκριμένα, οι διαταραχές του συναισθήματος, ως επί το πλείστον, παρατηρούνται στα πρώιμα στάδια της νόσου (Reisberg και συν., 1989). Από την άλλη, τα ψυχωσικά συμπτώματα και οι διεγερτικές συμπεριφορές είναι συχνές σε ασθενείς με μέτριας βαρύτητας νοητική έκπτωση. Τα ίδια συμπτώματα δεν αποκλείονται βέβαια και στα πιο προχωρημένα στάδια της νόσου, αλλά αυτά γίνονται λιγότερο εμφανή, εξαιτίας της επιδείνωσης της φυσικής κατάστασης και της ανάδυσης των νευρολογικών συμπτωμάτων του ασθενούς (Tariot και Blazina, 1994). Σε γενικές γραμμές, μπορούμε να πούμε ότι η συχνότητα και η βαρύτητα των συμπεριφορικών και ψυχολογικών συμπτωμάτων της άνοιας φθάνουν στην ακμή τους πριν από τα προχωρημένα στάδια της νόσου. Τέλος, μερικά συμπεριφορικά και ψυχολογικά συμπτώματα της άνοιας είναι πιο επίμονα από κάποια άλλα. Για παράδειγμα, η περιπλάνηση και η αναστάτωση στους ασθενείς με νόσο Alzheimer είναι από τα πιο μακροχρόνια και επίμονα συμπτώματα, όπως  έδειξε μία μελέτη παρατήρησης με διάρκεια πάνω από 2 έτη (Devenand και συν., in press).

Παραλλαγές των Συμπεριφορικών και Ψυχολογικών Συμπτωμάτων της Άνοιας, ανάλογα με τον τύπο της

Περισσότερες από  70 ή και 100 παθολογικές καταστάσεις μπορεί να προκαλέσουν άνοια στους ηλικιωμένους (Gohen και συν., 1993). Η πιο συχνή αιτία είναι η άνοια τύπου Alzheimer, που ευθύνεται για το 50% και πλέον των περιπτώσεων, ακολουθούμενη από την αγγειακή άνοια (15-20%). Οι περιπτώσεις στις οποίες συνυπάρχει η άνοια τύπου Alzheimer (ΑΤΑ) και η αγγειακή τύπου άνοια (ΑΓΓΑ) φτάνουν περίπου το 20%. Η επίπτωση της άνοιας που οφείλεται στην άνοια με σωμάτια Lewy (ΑΣΛ) εκτιμάται ότι αγγίζει το 20% επίσης (Perry, 1990, Jellinger, 1996, Barker και συν., 2002). Εξαιτίας, βέβαια, των διαφωνιών μεταξύ των διάφορων μελετών γίνεται φανερό ότι το συνολικό άθροισμα των επιμέρους επιπτώσεων ξεπερνά το 100%.

Σε αρκετές μελέτες, έχουν διαπιστωθεί μικρές διαφορές μεταξύ της επίπτωσης των συμπεριφορικών και ψυχολογικών συμπτωμάτων στην άνοια τύπου Alzheimer και στην αγγειακού τύπου άνοια (Cohen και συν., 1993, Tariot και Blazina, 1994), ενώ σε μερικές άλλες έχει παρατηρηθεί αυξημένη συχνότητα παραληρήματος στην νόσο Alzheimer και υψηλότερη συχνότητα κατάθλιψης στην άνοια αγγειακού τύπου (Lyketsos και συν., 2000). Στη μελέτη των Cohen και συν. το 1993, οι ασθενείς με μικτού τύπου άνοια είχαν τη μεγαλύτερη συχνότητα ψυχικών διαταραχών και όλα τα συμπτώματα ήταν σε αυξημένα επίπεδα (συγκεκριμένα, το 30% των ασθενών εκδήλωσαν τρία ή περισσότερα ψυχικά συμπτώματα).  Τα συμπτώματα αυτά αυξάνονταν με τη σοβαρότητα της άνοιας και το συχνότερο σύμπτωμα ήταν εκείνο της αναστάτωσης, ακολουθούμενο από τα συμπτώματα της κατάθλιψης, της απάθειας και της απρόσφορης συμπεριφοράς.

Οι οπτικές ψευδαισθήσεις συναντώνται συχνότερα στους ασθενείς που πάσχουν από την άνοια με διάχυτα σωμάτια Lewy, παρά σε εκείνους που πάσχουν από τη νόσο Alzheimer ή τη νόσο Parkinson (Ala και συν., 1997, Beal και Vonsattel, 1998).  Ειδικότερα, αυτές παρατηρούνται στο 80% των ασθενών με τη νόσο των διάχυτων σωματίων του Lewy, ενώ εμφανίζονται μόνο στο 20% των ασθενών με τη νόσο Alzheimer (McKeith και συν., 1992).

Τέλος, η μετωποκροταφική άνοια έχει συνδεθεί  με τη μεγαλύτερη συχνότητα πολλών συμπτωμάτων ταυτοχρόνως, πιθανώς λόγω της σύνδεσής της με τους μετωπιαίους λοβούς (Miller Darby και συν., 1997), συμπεριλαμβανομένης της παρορμητικότητας (Lindau, Almkvist και συν., 1998), των ψυχαναγκαστικών συμπεριφορών (Rosso, Roks και συν., 2001), της υπερσεξουαλικότητας (Cummings και Duchen, 1981) και των λεκτικών εκρήξεων (Mendez, Perryman και συν., 1998). H ανάδυση των καλλιτεχνικών ικανοτήτων έχει συσχετισθεί με την αριστερή κροταφική εμπλοκή στη μετωποκροταφική άνοια (Miller, Cummings και συν., 1998). Βασανιστικές και διασπαστικές συμπεριφορές παρατηρούνται αρκετά πρώιμα και είναι συχνότερες στη χορεία του Huntington και στη νόσο των Creutzfeldt-Jakob (Cummings και Duchen, 1981).