Σαν σήμερα θεωρείται ότι ξεκίνησε τη δράση της, η γνωστή ελληνική τρομοκρατική οργάνωση, 17 Νοέμβρη (17Ν).
Πιο συγκεκριμένα, όλα ξεκίνησαν την νύχτα της 23ης Δεκεμβρίου 1975 με τη δολοφονία του «σταθμάρχη» της CIA στην Αθήνα, Ρίτσαρντ Γουέλς, έξω από το σπίτι του στο Ψυχικό.
Στην οργάνωση αυτή, ακόμη, χρεώνονται δολοφονίες, ληστείες, βομβιστικές επιθέσεις αλλά και αρπαγές οπλισμού. 23 άτομα βρήκαν το θάνατο εξαιτίας της 17 Νοέμβρη ενώ πολλοί τραυματίστηκαν, μεταξύ τους Έλληνες και ξένοι πολιτικοί, στρατιωτικοί, αστυνομικοί, διπλωμάτες, οικονομικοί παράγοντες και πολίτες.
Η δράση της διήρκεσε απ’ το 1975 έως και το 2002, όταν συνελήφθη βαριά τραυματισμένος ο Σάββας Ξηρός λόγω πρόωρης έκρηξης αυτοσχέδιου εκρηκτικού μηχανισμού που τοποθετούσε στα εκδοτήρια ακτοπλοϊκής εταιρίας στον Πειραιά.
Ωστόσο, το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ, τον Αύγουστο του 2015, απάλλαξε την 17Ν απ’ το στίγμα της ενεργής τρομοκρατίας, εξαιτίας του νόμου περί τρομοκρατίας (που ψηφίστηκε το 2014), χαρακτηρίζοντας την «ακροαριστερή οργάνωση».
Το όνομα της αφορμάται φυσικά, απ’ την εξέγερση του Πολυτεχνείου στην Ελλάδα, που έλαβε χώρα στις 17 Νοεμβρίου του 1973. Οι ιδέες της είχανε ακραίες δόσεις μαρξισμού και αντιιμπεριαλισμού, ενώ σε όλη τη διάρκεια της δράσης της διατήρησε έντονο αντιαμερικάνικο χαρακτήρα.
Οι κινήσεις της φαίνεται να ήταν επηρεασμένες απ’ τις εκάστοτε κοινωνικές συνθήκες, ενώ θεωρίες συνωμοσίας την συνέδεσαν με πιθανές επιρροές του τότε ανατολικού μπλοκ και της ΕΣΣΔ.
Συνωμοσιολόγοι της Νέας Δημοκρατίας απ’ την άλλη, υποστήριξαν τη συσχέτιση της με τον Ανδρέα Παπανδρέου– ως αρχηγό μάλιστα της οργάνωσης. Όπως, όμως, αποκαλύφθηκε μετά την εξάρθρωση της, η μοναδική της σχέση με το ΠΑΣΟΚ ήταν ο Δημήτρης Κουφοντίνας, ως μέλος της ΠΑΜΚ (οργάνωση του ΠΑΣΟΚ για μαθητές λυκείου) και θαυμαστής του Ανδρέα Παπανδρέου στα νεανικά του χρόνια.
[widget id=”text-6″]
Ωστόσο, ένα απ’ τα θύματα της υπήρξε ο Παύλος Μπακογιάννης, βουλευτής της Νέας Δημοκρατίας, στις 26 Σεπτεμβρίου του 1989.
«Αποφασίσαμε λοιπόν να εκτελέσουμε τον απατεώνα και ληστή του λαού Μπακογιάννη. Ο κύριος αυτός είναι υπεύθυνος όχι μόνο γιατί έκλεψε τα πρώτα 60 εκατομμύρια του ιδρυτικού κεφαλαίου της Γραμμής αλλά και για τις εκατοντάδες εκατομμύρια που είτε έκλεψε μαζί με τον συνεργάτη του Κοσκωτά για την αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου Γραμμής, αλλά και για την αγορά μέσω της Γραμμής της Τράπεζας Κρήτης»
(απόσπασμα από τη 12σέλιδη προκήρυξη με ημερομηνία 18.9.1989 που εστάλη στην «Ελευθεροτυπία» στις 9 Οκτωβρίου 1989).
Τα παραπάνω στοιχεία φαίνεται να απέσπασε η οργάνωση απ’ την εφημερίδα ΑΥΡΙΑΝΗ του Κουρή, που συνήθιζε να λασπολογεί έναντι πολιτικών αντιπάλων, ιδίως κατά την προεκλογική περίοδο. Η εφημερίδα θεωρήθηκε άτυπο πολιτικό όργανο του ΠΑΣΟΚ ενώ η δολοφονία του Μπακογιάννη αστοχία της Ε.Ο. 17 Νοέμβρη, μιας και στηριζόμενη σε λανθασμένα στοιχεία οδηγήθηκε σε ανθρωποκτονία.
Όπως γίνεται κατανοητό, η 17Ν αρχικά είχε ως στόχο φυσικά πρόσωπα ή κλούβες των ΜΑΤ. Μετά την πρώτη 15ετία της δράσης της έβαλε πλώρη όμως, και για πολυεθνικές και ελληνικές εταιρίες.
Κατά καιρούς χτυπήθηκαν σύμφωνα με στοιχεία απ’ την Βικιπαίδεια:
1990 – Μαρούσι, λεωφόρος Κηφισίας, ρουκέτα στην Procter & Gamble.
1991 – Αθήνα, έκρηξη στα υποκαταστήματα της τράπεζας Citibank στο Χαλάνδρι, και την Αγία Παρασκευή, στην τράπεζα Barclay’s στο Μαρούσι
1991 – Πανεπιστημίου, ρουκέτα στο κατάστημα της τράπεζας American Express.
1991 – Αμπελόκηποι. Λεωφόρος Κηφισίας, ρουκέτα κατά της εταιρίας BP.
1991 – Αθήνα, περιοχή Ακροπόλεως, μπαράζ βομβιστικών επιθέσεων σε τουριστικά λεωφορεία εταιριών.
1991 – Νέα Πεντέλη, περιοχή Κεφαλάρι, ρουκέτα κατά του ξενοδοχείου «Πεντελικόν».
1991 – Πειραιάς, έκρηξη σε ρυμουλκό πλοίο της εταιρίας Καραπιπέρη.
1991 – Άγιοι Ανάργυροι, ρουκέτα εναντίον των γραφείων της ΔΕΗ.
1991 – Μαρούσι, λεωφόρος Κηφισίας, δυο ρουκέτες εναντίον των γραφείων της Siemens.
1991 – Ασπρόπυργος, δυο ρουκέτες κατά της τσιμεντοβιομηχανίας Χάλυψ.
1991 – Αταλάντη, δυο ρουκέτες κατά της εταιρίας Löwenbrau.
1991 – Αμπελόκηποι, δυο ρουκέτες στη Βιοχάλκο.
1994 – Χολαργός, έκρηξη στην εταιρία Miele.
1994 – Αμπελόκηποι, λεωφόρος Κηφισίας, ρουκέτα κατά του κτιρίου της εταιρείας IBM.
1994 – Χαλάνδρι, έκρηξη στην τράπεζα Citibank.
1995 – Παιανία, δυο ρουκέτες κατά του Mega Channel.
1998 – Αθήνα, εκρήξεις βομβών σε δυο υποκαταστήματα McDonald’s.
1998 – Αθήνα, εκρήξεις σε αντιπροσωπείες αυτοκινήτων.
1998 – Αμπελόκηποι, έκρηξη στην Εθνική Τράπεζα στη Λεωφόρο Αλεξάνδρας.
1998 – Κυψέλη, ρουκέτα στο υποκατάστημα της Citibank.
Επί 27 χρόνια η ελληνική κοινωνία ζούσε κάτω απ’ τη σκιά της τρομοκρατίας, ενώ οι αρχές προσπαθούσαν μανιωδώς να ανακαλύψουν στοιχεία που θα οδηγούσαν στη λήξη της οργάνωσης.
Το λάθος έγινε, όπως ήδη αναφέρθηκε, από το Σάββα Ξηρό («Μιχάλης» ή «Σπύρος»), και είχε ως αποτέλεσμα την διάλυση της οργάνωσης αλλά και την σταδιακή σύλληψη όλων των μελών της (είτε με τη βοήθεια των αρχών είτε με εκούσια παράδοση).
Ακολούθησε πολύμηνη δίκη το 2003 ενώπιον του Τριμελούς Εφετείου Κακουργημάτων. Οι συλληφθέντες κατηγορήθηκαν για τη διάπραξη πολλαπλών εγκλημάτων: σύστασης συμμορίας, κατοχής εκρηκτικών υλών, ανθρωποκτονιών, ληστειών κ.λπ., Οι περισσότεροι καταδικάστηκαν σε ποινές φυλάκισης και βρίσκονται στις φυλακές Κορυδαλλού.
Τον Μάρτιο του 2014, οι εκδόσεις Λιβάνη εξέδωσαν το βιβλίο του Δημήτρη Κουφοντίνα με τίτλο “Γεννήθηκα 17 Νοέμβρη” όπου ίδιος κάνει σαφή αναφορά για την πορεία της 17Ν αλλά και λεπτομέρειες για την οργανωτική και επιχειρησιακή δράση της.
