Πανεπιστημιακό άσυλο …«made in Greece»
Θλίψη, οργή ,απογοήτευση είναι μερικές από τις λέξεις που θα χαρακτήριζαν πειστικότερα τα όσα διαδραματίστηκαν για άλλη μια φορά την ημέρα των φοιτητικών εκλογών. Ομάδες αναρχικών και ‘’μπαχαλάκηδων’’ κατάφεραν για άλλη μια φορά να αμαυρώσουν την εκλογική διαδικασία των φοιτητών και να μετατρέψουν σε ‘’αρένα’’ μάχης τα ελληνικά πανεπιστήμια, βάζοντας σε κίνδυνο τις ζωές εκατοντάδων νέων ανθρώπων. Από την Αθήνα ως την Θεσσαλονίκη και από το Α.Π.Θ ως το Ε.Κ.Π.Α η κατάσταση ήταν η ίδια… Κουκουλοφόροι , ακροαριστεροί και αναρχικοί χούλιγκανς , κρατώντας ρόπαλα, σιδερογροθιές ακόμα και τσεκούρια αυτομόλησαν στο χώρο των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων την ώρα που βρισκόταν σε εξέλιξη η εκλογική διαδικασία με κοινό στόχο να ’’ χτυπήσουν’’ και να φιμώσουν οτιδήποτε ‘’ξένο΄΄ προς την αρρωστημένη τους (πολιτικά και ηθικά) ιδεολογία.
Πιο συγκεκριμένα στην Αθήνα ομάδα κουκουλοφόρων πραγματοποίησε (δολοφονική) επίθεση στην Παιδαγωγική Σχολή του Πανεπιστημίου, που βρίσκεται στο παλαιό Χημείο. Κρατώντας τσεκούρια ,σφυριά και μαχαίρια επιχείρησαν να επιτεθούν εναντίον φοιτητών και στη συνέχεια εναντίον των αστυνομικών που τους απώθησαν, χωρίς να καταφέρουν όμως, να τους συλλάβουν. Στην Θεσσαλονίκη , αντίστοιχα , ομάδα αναρχικών(περίπου 30 ατόμων) έκανε έφοδο στην Θεολογική σχολή , με στόχο τα μέλη της ΔΑΠ-ΝΔΦΚ. Κρατώντας σιδερογροθιές και φορώντας κράνη , έσκισαν αφίσες ,αναποδογύρισαν τραπεζάκια και επιτέθηκαν εναντίον φοιτητών, τραυματίζοντας μάλιστα έναν φοιτητή.
Παρά τις καταδικαστικές δηλώσεις και τα ‘’κροκοδείλια δάκρυα’’ του Υπουργού Παιδείας, τα ερωτήματα παραμένουν πολλά και οι ευθύνες βαραίνουν τόσο το Υπουργείο όσο και την ίδια την κυβέρνηση. Η έλλειψη προστασίας των πανεπιστημίων σε συνδυασμό με την μη επέμβαση της αστυνομίας φέρνουν για άλλη μια φορά στο προσκήνιο το ζήτημα του ασύλου ανομίας που δυστυχώς μέχρι σήμερα επικρέμεται σαν δαμόκλειος σπάθη πάνω από τα πανεπιστήμια.Πώς όμως ξεκίνησε και πώς κατέληξε να εφαρμόζεται η αρχή του πανεπιστημιακού ασύλου; Ποια ήταν η ratio και ποια η πρακτική εφαρμογή του;
Όλα ξεκίνησαν το 1974. Μετά την πτώση της δικτατορίας και την αποκατάσταση της δημοκρατίας στην Ελλάδα υπήρχε ένα γενικότερο αίτημα αναγνώρισης των φοιτητικών συλλόγων αλλά και προστασίας της ελεύθερης διακίνησης ιδεών, της διδασκαλίας και της έρευνας μέσα στα πανεπιστήμια. Πράγματι, ο συντακτικός νομοθέτης του 1975 θέσπισε το άρθρο 16 του Συντάγματος, με το οποίο προστατεύεται η ακαδημαϊκή ελευθερία, η ελεύθερη έρευνα και ο φοιτητικός συνδικαλισμός, χωρίς να γίνεται καμία αναφορά στο πανεπιστημιακό άσυλο. Αντίθετα μάλιστα, η αρχή της ακαδημαϊκής ελευθερίας νοείται μόνο ως αναπόσπαστο κομμάτι της συνταγματικής νομιμότητας και γι αυτό και το άρθρο 16 παράγραφος 1 εδάφιο β’ του Συντάγματος, προβλέπει ότι ‘’η ακαδημαϊκή ελευθερία και η ελευθερία της διδασκαλίας δεν απαλλάσσουν από το καθήκον της υπακοής στο Σύνταγμα’’. To ζήτημα λοιπόν της συνταγματικής κατοχύρωσης του ασύλου από την πρώτη στιγμή κατέστη ανίσχυρο ,ενώ οποιαδήποτε συζήτηση σχετικά με αυτό απορρίφθηκε expressis verbis από την τότε κοινοβουλευτική πλειοψηφία αλλά και από επιφανείς συνταγματολόγους και νομικούς της εποχής ,μεταξύ των οποίων και από τον Κωνσταντίνο Τσάτσο (Προέδρου της Κοινοβουλευτικής επιτροπής για την κατάρτιση Συντάγματος).Ο δημόσιος διάλογος περί του ασύλου επανήλθε στην επικαιρότητα τη δεκαετία του 1980 με την αναρρίχηση του ΠΑΣΟΚ στην εξουσία. Την εποχή εκείνη θεσπίσθηκε επίσημα νόμος με τον οποίο νομιμοποιούνταν το άσυλο υπό τη μορφή της μη επέμβασης της κρατικής εξουσίας στους χώρους των πανεπιστημίων, εκτός και αν διαπράττονταν αυτόφωρα κακουργήματα και εγκλήματα κατά της ζωής. Δικαιολογητική βάση του νόμου αυτού ήταν μια contra constitutionem ερμηνεία του άρθρου 16 του Συντάγματος, με βάση την οποία το άσυλο ως ευρωπαϊκός εθιμικός θεσμός είναι ένα μέσο διατράνωσης και προστασίας της ακαδημαϊκής ελευθερίας και της ελεύθερης διδασκαλίας και έρευνας. Ωστόσο, η παραπάνω ερμηνεία είναι τουλάχιστον ανιστόρητη ,αν όχι και επικίνδυνη. Και αυτό γιατί σε καμία άλλη ευρωπαϊκή χώρα δεν υφίσταται ο θεσμός αυτός του ”εγκληματικού ασύλου” με την μορφή που υφίσταται στη χώρα μας. Αντίθετα, σε όλες τις δυτικές κοινωνίες, τα πανεπιστήμια προστατεύονται ενώ η επέμβαση της αστυνομίας (σε περίπτωση διατάραξης της δημόσιας τάξης ) θεωρείται δεδομένη. Μάλιστα ,στις Η.Π.Α ορισμένα μεγάλα πανεπιστήμια διαθέτουν αστυνομικό τμήμα ενώ πολλά δημόσια πανεπιστήμια φυλάσσονται από αστυνομικές δυνάμεις.
Αντίθετα, στην Ελλάδα 35 χρόνια περίπου μετά την θέσπιση του πανεπιστημιακού ασύλου και τα προβλήματα καλά κρατούν. Καταλήψεις, ναρκωτικά, βία και εγκληματικότητα βρίσκουν καθημερινά ”άσυλο” στα πανεπιστήμια μας ενώ η Πολιτεία παραμένει απούσα αδυνατώντας να εφαρμόσει τον νόμο και την τάξη. Μάλιστα, οποιαδήποτε προσπάθεια κατάργησης του ασύλου έπεσε στο κενό, συναντώντας την αντίδραση των ”μπαχαλάκηδων” και των πολιτικών τους φίλων. Ως πότε,όμως ,θα συνεχιστεί αυτή η κατάσταση; Ως πότε τα πανεπιστήμια θα βρίσκονται έρμαιο της ανομίας; Ως πότε η βία και ο ”ετσιθελισμός” κάποιων θα συνεχίσουν να παρακωλύουν την ομαλή λειτουργία των πανεπιστημίων; Ως πότε οι καταλήψεις και οι βανδαλισμοί θα συνεχίσουν να αντιμετωπίζονται σαν μια ακτιβιστή δράση; Ως πότε ακραίοι εγκληματίες θα απειλούν την ζωή φοιτητών και καθηγητών; Ως πότε η κυβέρνηση θα συνεχίσει να εθελοτυφλεί;
Όλα αυτά τα ερωτήματα πρέπει άμεσα να απαντηθούν και να δοθεί μια οριστική λύση απέναντι στην παθογένεια αυτή του ελληνικού πανεπιστημίου. Η λύση δεν μπορεί να είναι άλλη από την ολοκληρωτική κατάργηση του ασύλου ανομίας και την επαναφορά της συνταγματικής νομιμότητας στα πανεπιστήμια. Παράλληλα,απαιτείται η δημιουργία ειδικού σώματος φύλαξης , το οποίο θα υπερασπίζεται τη νομιμότητα και θα εξασφαλίζει την σωματική ακεραιότητα των μελών της πανεπιστημιακής κοινότητας.Επίσης, στα μεγάλα campus θα πρέπει να υπάρξουν μπάρες και τα μέλη των ιδρυμάτων να εφοδιαστούν με ταυτότητες εισόδου,με τις οποίες θα εισέρχονται στο χώρο του πανεπιστημίου.Και μπορεί ορισμένοι να λοιδορούν και να αντιδρούν απέναντι σε αυτές τις προτάσεις,ωστόσο η ασφάλεια στα πανεπιστήμια είναι ουσιαστική προϋπόθεση για την ανάπτυξη της ακαδημαϊκής ελευθερίας. Καθηγητές και φοιτητές δεν πρέπει με κανέναν τρόπο να φοβούνται ή να υφίστανται βία λόγω των επιστημονικών τους απόψεων.Οι χώροι που διεξάγεται η επιστημονική έρευνα πρέπει να προστατεύονται από υλικές φθορές και βανδαλισμούς, ενώ η διδασκαλία πρέπει να κινείται στα όρια του άρθρου 16 του Συντάγματος.Οποιαδήποτε ,λοιπόν, απόπειρα παρακώλυσης των ακαδημαϊκών δραστηριοτήτων πλήττει τόσο το Σύνταγμα, όσο και την ίδια την δημοκρατία , ενώ κατατάσσει την χώρα μας στην ίδια λίστα με την Βενεζουέλα και τη Βραζιλία.