Οι πρόσφατες εξελίξεις στην Καταλονία σε σχέση με την Ε.Ε.
Δεν τίθεται αμφιβολία ως προς το ότι το πρόσφατο δημοψήφισμα στην περιφέρεια της Καταλονίας ανέτρεψε με διάφορους τρόπους τη γενική σταθερότητα της Ισπανίας και αποτέλεσε την πηγή αρκετών αντιδράσεων από τους εκπροσώπους της διεθνούς κοινότητας. Υπάρχει αυτή η πλευρά των αναλυτών που εστιάζει στη διαδικασία που θα ακολουθήσει τα αποτελέσματα του δημοψηφίσματος και εκφράζει την ανησυχία της για την πολιτική κατάσταση στην περιοχή, ενώ άλλοι τονίζουν το γεγονός της βίας που άσκησε η αστυνομία της Ισπανίας, επισημαίνοντας την παραβίαση ενός συνόλου βασικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων που προκάλεσε αυτή η στάση. Αυτό που πρέπει να θεωρηθεί δεδομένο είναι ότι το αποτέλεσμα αυτό θα έχει σημαντικό αντίκτυπο στην Ευρωπαϊκή Ένωση και την πολιτική της.
Μελλοντική πολιτική κατάσταση
Αν κάποιος έπρεπε να εκτιμήσει τα πρόσφατα γεγονότα και να προβλέψει τα επόμενα βήματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, θα κατέληγε στο συμπέρασμα ότι είναι υποχρεωμένη πλέον να πάρει σοβαρές αποφάσεις. Προφανώς, το γεγονός ότι ένα σημαντικό μέρος του πληθυσμού της Καταλονίας ψήφισε υπέρ της ανεξαρτησίας δεν μπορεί να παραβλεφθεί από την Ένωση. Ήταν σαφώς κατανοητό ότι οι εκπρόσωποι των κυρίων οργάνων θα προτιμούσαν να επιλυθεί ειρηνικά η διαφορά. Η τελευταία παρατήρηση του Jean Claude Juncker για τη σημασία της ενότητας δείχνει ότι αυτή η έκβαση δεν ήταν η επιθυμητή.
Ανεξάρτητα από τη νομιμότητα αυτής της κίνησης, τα αποτελέσματα εκφράζουν την έντονη βούληση των Καταλανών να αποσχιστούν από το κράτος της Ισπανίας. Δεν είναι ένα απρόσμενο αποτέλεσμα, αυτή η βούληση έχει εκφραστεί στο παρελθόν. Ωστόσο, είναι η πρώτη φορά που δίδεται τόση έμφαση σε αυτό το πρόβλημα. Και δεν είναι ευεργετική για τα συμφέροντα και τους στόχους της Ευρωπαϊκής Ένωσης μια ενδεχόμενη μετριοπαθής στάση απέναντι σε αυτή την ασταθή κατάσταση, για διάφορους λόγους.
Καταρχάς, κρίνοντας το ζήτημα από γενική σκοπιά, είναι γεγονός ότι στην ευρωπαϊκή περιφέρεια υπάρχει μια τάση, τα τελευταία χρόνια, μεταξύ των κρατών, να προβάλλουν την εθνική ταυτότητα και ανωτερότητά τους και να εφαρμόζουν μια πολιτική εσωτερίκευσης. Αυτό μπορεί να εντοπιστεί τόσο στις σχέσεις μεταξύ των χωρών όσο και στην εσωτερική πολιτική τους κατάσταση. Το παράδειγμα της Κριμαίας έχει δείξει σε ποιο βαθμό αυτές οι διαμάχες μπορούν να εξελιχθούν και αποτελεί αναμφισβήτητα μια προτεραιότητα για την Ε.Ε. να αποτρέψει μια ανάλογη τροπή. Προφανώς, οι συνθήκες δεν είναι οι ίδιες, ωστόσο μια πιθανή δικαιολόγηση του αιτήματος των Καταλανών από την Ένωση, θα μπορούσε να δώσει στους άλλους πληθυσμούς το κίνητρο να διεκδικήσουν την ανεξαρτησία τους από το επίσημο κράτος τους.
Ένας σημαντικός παράγοντας είναι επίσης οι σχέσεις μεταξύ της Ισπανίας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το πρώτο είναι ένα σημαντικό, μακροχρόνιο μέλος της Ένωσης και ανεξάρτητα από την περιοδική οικονομική και πολιτική αστάθεια της χώρας, η εμπιστοσύνη και η καλή πίστη μεταξύ τους δεν δοκιμάστηκαν ποτέ. Υπό αυτές τις συνθήκες είναι ξεκάθαρο το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση διαθέτει μόνο δύο επιλογές: να υποστηρίξει ή να καταδικάσει την κίνηση της Καταλονίας. Μια ουδέτερη στάση δεν μπορεί να γίνει δεκτή από τους Καταλανούς, οι οποίοι ήδη ασκούν αυστηρή κριτική προς την Ένωση λόγω της άρνησής της να παρέμβει. Αποφασίζοντας να αποδεχθεί το αίτημά τους για ανεξαρτησία, οι σταθερές σχέσεις της με το κράτος της Ισπανίας θα επηρεαστούν δραστικά.
Από την άλλη πλευρά, η άρνηση του δικαιώματος ανεξαρτησίας έναντι ενός σοβαρού μέρους του πληθυσμού θα πυροδοτούσε σίγουρα έντονες αντιδράσεις. Θα μπορούσε να υπάρξει αμφισβήτηση ως προς τον σεβασμό και την προσήλωση της Ένωσης προς τους θεμελιώδεις στόχους της, όσον αφορά την αρχή της δημοκρατίας και ελευθερίας. Φυσικά, η πολιτική της Ε.Ε. σχετικά με το θέμα αυτό εξαρτάται από τις εξελίξεις στο εσωτερικό της Ισπανίας. Η Ένωση δεν μπορεί να παρεμβαίνει αποφασιστικά στην πολιτική κατάσταση ενός κράτους, θα έπληττε ουσιαστικά την αυτονομία του. Ωστόσο, είναι γενικά αποδεκτό ότι η έγκριση ή η αποδοκιμασία της Ένωσης διαδραματίζει συχνά αποφασιστικό ρόλο στα πράγματα.
[widget id=”text-6″]
Μια πιθανή ανεξαρτησία της Καταλονίας θα δημιουργούσε στην Ευρωπαϊκή Ένωση προβλήματα σχετικά με την αναγνώριση αυτής της μορφής κράτους. Υπάρχουν διάφορα παραδείγματα στον ευρωπαϊκό τομέα που αποτελούν μαρτυρίες των δυσκολιών που αντιμετωπίζει τόσο το νέο κράτος όσο και η Ένωση κατά τη διαδικασία ένταξης. Ωστόσο, είναι πολύ σημαντικό να επιτευχθεί η οριστική επίλυση του προβλήματος. Ένας από τους βασικούς στόχους της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι η σταθερότητα και η ανάπτυξη και η ύπαρξη δύο αντίθετων πόλων στην ίδια περιοχή αποτελεί εμπόδιο για αυτούς. Ο πληθυσμός της Καταλονίας έχει αποδείξει ότι είναι διατεθειμένος να θέσει σε κίνδυνο τη σωματική ακεραιότητα και υγεία του, στην προσπάθεια να διεκδικήσει την ανεξαρτησία του. Εφησυχάζοντας μια τέτοια διαμάχη, μέσω μιας προσωρινής και μη ικανοποιητικής λύσης θα οδηγήσει μόνο σε περισσότερους διαξιφισμούς και διαδηλώσεις.
Παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Καταλονία
Ανεξάρτητα από την πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσον αφορά το ίδιο το δημοψήφισμα, είναι απαραίτητο να γίνει σαφής καταδίκη της βίας προς τους πολίτες από τις ισπανικές αρχές.
Οι προσπάθειες των αρχών να αποτρέψουν τη συμμετοχή τους στη διαδικασία του δημοψηφίσματος, είχε ως αποτέλεσμα τον τραυματισμό περίπου 900 ανθρώπων. Ο αριθμός αυτός, σε συνδυασμό με τη συνεχή διαταραχή της διαδικασίας ψηφοφορίας, ανεξάρτητα από τη νομιμότητα του δημοψηφίσματος, αντίκειται στις βασικές αρχές που η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει δεσμευθεί να προστατεύσει, όπως η ανθρώπινη αξιοπρέπεια, η δημοκρατία και ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Αυτό ήταν το μόνο σημείο αυτής της διαφοράς που έβρισκε σύμφωνες και τις δύο πλευρές.
Οι διεθνείς σύλλογοι αναφέρθηκαν στη σκληρότητα της αστυνομίας έναντι των πολιτών που επιθυμούσαν να ψηφίσουν, ενώ οι Καταλανοί, όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, κατηγορούν την Ευρωπαϊκή Ένωση για την έλλειψη σοβαρής αντίδρασης στην παραβίαση των θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Ακόμη και ο Πρωθυπουργός της Ισπανίας, ο Μαριάνο Ραχόι φάνηκε αμήχανος ως προς αυτά τα γεγονότα, καθώς δήλωσε ότι «οι αρχές έκαναν ό, τι έπρεπε». Είναι επιτακτική, επομένως, μια κατάφωρη δήλωση αποδοκιμασίας της βιαιότητας της ισπανικής αστυνομίας από την πλευρά της Ένωσης. Με τον τρόπο αυτό, η Ε.Ε. θα βάλει τέλος στις κατηγορίες σχετικά με την άρνησή της να εκφράσει άποψη σχετικά με αυτό το θέμα.
Είναι γεγονός ότι αυτή η κατάσταση έχει θέσει σε αμφισβήτηση τη βασική αρχή της ισότητας μεταξύ των κρατών. Για παράδειγμα, έχει δηλωθεί ότι εάν η χώρα που αντιμετώπιζε μια τέτοια κρίση ήταν η Ουγγαρία και όχι η Ισπανία, η Ευρωπαϊκή Ένωση θα μπορούσε εύκολα να παρεμβαίνει στην εσωτερική πολιτική του κράτους. Οι δηλώσεις αυτές πλήττουν καταφανώς τους πυλώνες της Ένωσης και δρουν αρνητικά στις προσπάθειες που καταβάλλονται για να επιτευχθεί σταθερότητα.
Η κρίση που βιώνει η Ισπανία αυτό το διάστημα αποτελεί κρίση ουσίας, κρίση στον πυρήνα της χώρας. Μια δυνητική διάκριση σε βάρος των Καταλανών θα ήταν η πηγή γένεσης πληθώρας περίπλοκων ζητημάτων, ενώ η στασιμότητα αυτής της κατάστασης θα οδηγήσει μόνο σε περισσότερες συγκρούσεις. Την ίδια στιγμή, η Ευρωπαϊκή Ένωση καλείται να λάβει μια απόφαση με σοβαρές πολιτικές, οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες. Κρίνοντας από την πολιτική της στάση μέχρι σήμερα, είναι πιο πιθανή η καταδίκη του αιτήματος του πληθυσμού της Καταλονίας για ανεξαρτησία. Ωστόσο, ένα σημείο πρέπει να είναι σαφές σε κάθε κράτος και την ίδια την Ένωση. Οι θεμελιώδεις βάσεις αυτού του οικοδομήματος ήταν αρχές όπως η ελευθερία, η ισότητα, η δικαιοσύνη, η ειρηνική επίλυση μιας σύγκρουσης. Έχει μεγάλη σημασία οι αρχές αυτές να τηρούνται από όλους. Και αυτό πρέπει να είναι μια σαφής δήλωση των λαών που υπηρετούν την Ευρωπαϊκή Ένωση και τα ιδανικά της.
