Κάθε μέρα, περπατάς στο δρόμο και τυχαία πέφτουν στα αυτιά σου οι ήχοι των περαστικών: Τι λέ ρε! Δεν έχουμε Δημοκρατία σήμερα. Κάθε μέρα συζητάς με τους φίλους, τους γνωστούς, τους γονείς και τους συγγενείς. Τα περισσότερα συμπεράσματα καταλήγουν: Τελικά δεν έχουμε Δημοκρατία. Βλέπεις ότι είσαι άνεργος και, απολύτως εξηγήσιμα, λες: Πού είναι η δημοκρατία στην Ελλάδα; Στα πεζοδρόμια -ραγίζει η καρδιά σου, αν έχεις- βλέποντας τους αστέγους να κάνουν σπίτι τους τα παγκάκια βγάζεις το συμπέρασμα: Ααχ.. Εν έτει 2015 έχουμε Δημοκρατία; Ανοίγεις την τηλεόραση και αλλάζοντας κανάλια βομβαρδίζεσαι: Η Ελλάδα δεν έχει δημοκρατία! Σε άλλα κανάλια βλέπεις δημοσιολόγους να γλύφουν πολιτικάντηδες και εύλογα αναρωτιέσαι: Που είναι η δημοκρατία;

Τις προάλλες είχαμε εκλογές. Δημοκρατία όμως έχουμε; Τι είναι όμως δημοκρατία;                                                             Ας μην βιαστούμε να απαντήσουμε. Θέλει σκέψη. Και μάλιστα θέλει αρκετή σκέψη.

Θα ξεκινήσω ολίγον παράδοξα.

Κάθε πτυχή του καθημερινού βίου των Νεοελλήνων κατακλύζεται από μια πλημμύρα απελπισίας. Απελπισίας για το μέλλον αλλά κυρίως για το σκοτεινό και δυσπερίγραπτο παρόν. Ένας λαός με εθνική κατάθλιψη. Που τραβάει τα μαλλιά του, βλαστημά την τύχη του και ψάχνει αγωνιωδώς –με τρεμάμενα χέρια- να βρει την λύση που θα τον λυτρώσει –ΜΙΑ θεωρεί ότι είναι η λύση, κι ΕΝΑΣ θεωρεί ότι την εκφράζει- μια και καλή απ’  τα  αδιέξοδα του.

Ο σύγχρονος Νεοέλληνας σίγουρα δεν είναι ένας και μοναδικός. Όμως αυτό που φαίνεται να εγχαράσσεται την συλλογική του συνείδηση (δηλαδή το μέρος της ατομικής συνείδησης που είναι πάνω-κάτω ίδιο σε όλους τους συμπολίτες του) είναι μια συναισθηματική φόρτιση και ασάφεια αλλά κυρίως ένα βαθύ νοητικό μπέρδεμα. Μια συγχυσιοκρατία.

Η κυρίαρχη ιδεολογία στην Ελλάδα του ’80, του ’90, του 2000, και του 2010 –και συνεχίζει αμείωτη ως σήμερα- είναι μία: το Μπέρδεμα, η σύγχυση. Ένα ακαταλαβίστικο –για τους επιδερμικούς- έλλειμμα κατανόησης, το όποιο όμως –για τους μη επιδερμικούς- μόνο ένα καθαρό μυαλό το συνειδητοποιεί. Με απλά λόγια: Δεν καταλαβαίνουμε τι συμβαίνει γύρω μας. Δεν είμαστε σε θέση να συνειδητοποιήσουμε την πραγματικότητα. Αυτό επιπολαίως και κουτοπονήρως το κάνουμε μόνο όταν η πραγματικότητα δείχνει να μας ευνοεί.

Το 2015 –και τα τελευταία 5 χρόνια- ο Έλληνας δεν ταλαιπωρείται μόνον απ’ τον κονφουζιονισμό –confusionism, εύγλωττος όρος γνωστού και μεγάλου πανεπιστημιακού δασκάλου- αλλά και από μια συναισθηματική διαταραχή. Καλό θα ήταν αν υπήρχε ένας εθνικός ψυχαναλυτής των σημερινών κρατών να μας ξάπλωνε στον καναπέ του και να έβγαζε τα συμπεράσματά του. Πιθανώς να μας έλεγε τούτο: Το πρόβλημα σου Ελλάδα μου δεν είναι ασήμαντο. Το βλέπεις, σε επηρεάζει. Αλλά κάθε ψυχολογικό σου πρόβλημα θα το λύσεις μόνον αν πιστέψεις στον εαυτό σου.

Μόνο αν ανακτήσεις τις δυνάμεις σου έχοντας αυτοπεποίθηση. Θα πάψεις να υποφέρεις απ΄ την κατάθλιψη, τη μιζέρια, την κατεργάρικη κουτοπονηριά και την κακομοιριά σου αν αλλάξεις. Και την αλλαγή ΔΕ θα στη φέρει κανένας μεσσίας και καμία μεγαθεωρία παλαιάς κοπής! Αν δηλαδή κάθε Έλληνας δεν αλλάξει προσωπικά, να μην ελπίζει στους εμπόρους της γενικόλογης αλλαγής. Να μην πιστεύει στους θεομπαίχτες που του λένε «κάτσε εσύ στον καναπέ σου, κι η αλλαγή θα ‘ρθεί από μόνη της».

Και τώρα μπαίνουμε στο κυρίως πιάτο της βραδυάς:

Τι σχέση έχει το εθνικό μπέρδεμα και η συλλογική κατάθλιψη με τον τρέχοντα τρόπο οργάνωσης και άσκησης της εξουσίας. Δηλαδή έχει καμιά σχέση το πολίτευμα, η Δημοκρατία, με τα προβλήματα του ελληνικού λαού;

Πάμε πρώτα να ξεκαθαρίσουμε τι είναι Δημοκρατία –που περπατάς στο δρόμο, ρωτάς τι είναι και σε κοιτάνε σα να τους λες: τι είναι η κβαντομηχανική;

Η Δημοκρατία, αγαπητοί αναγνώστες μου, δεν είναι μια ξύλινη και φαντασιακή περιγραφή του πως πρέπει να είμαστε ως πολίτες. Δεν είναι ένα πουριτανιστικό πολίτευμα, που είναι καλύτερο απ’ τα άλλα επειδή αυτά που λέει ακούγονται όμορφα.

Η Δημοκρατία είναι όπως είπαμε ένα πολίτευμα. Δηλαδή ένας τρόπος που επιλέξαμε για να διοικούμαστε και για να ασκείται η εξουσία που μας διοικεί. Ο νόμος δεν είναι ούτε το δίκιο του συμπαθούς εργάτη ούτε του σεβαστού καπιταλιστή. Είναι νόμος όλων για όλους.  Άμα δεν είναι ποιοτική η εξουσία μας δεν φταίνε τα χαρτιά που λένε ότι έχουμε Δημοκρατία αλλά οι η κακιά μας εξουσία και προφανώς εμείς που την επιλέξαμε ή την ξαναεπιλέγουμε.

Η δημοκρατία δεν είναι απόλυτα συνταυτισμένη με την δικαιοσύνη, την ισότητα, την ελευθερία, την παιδεία. Η δημοκρατία είναι δημοκρατία και η δικαιοσύνη δικαιοσύνη. Η δημοκρατία όμως για να στυλωθεί και σταθεί στα πόδια είχε αυτές τις αξίες (ελευθερία κλπ) ως απαρασάλευτα αιτήματα που δεν ήρθαν τυχαία. Και για να υπάρχει η δημοκρατία πρέπει αυτές οι αξίες να αναπαράγονται. Μην κάνουμε όμως το λάθος να πούμε –ελαφρά τη καρδία: Ααα, παιδεία δεν έχω, ισότητα δεν έχω, δικαιοσύνη δεν έχω. Άρα το λύσαμε το πρόβλημα –μαζεύτε τα κουβαδάκια σας, τελειώσαμε-, πάει, Δημοκρατία δεν έχουμε.

Αν θέλουμε να είμαστε σοβαροί με το εαυτό μας και με τους άλλους πρέπει να είμαστε ακριβείς, σαν να κάνουμε μικροχειρουργική ανάλυση, και επαρκείς, για να μην μας πουν –δικαίως- πουλημένους και υπηρέτες του «συστήματος».

Δημοκρατία αγαπητοί μου είναι τρία πράματα: Θεσμοί, Διαδικασίες και Συναίνεση. Τίποτα παραπάνω τίποτα παρακάτω. Η απαρασάλευτη εμμονή και εφαρμογή αυτών των τριών ανοίγει το δρόμο για να πάμε στο εποικοδόμημα, δηλαδή στις διαδικασίες, που θα φτιάξουν την «όλη» Δημοκρατία.

Όλα δηλαδή τα άλλα –οι διαδικασίες, εξίσου σημαντικές- είναι παράγωγα της Δημοκρατίας. Όσο καλή ή κακή είναι η ποιότητα των παραγόμενων διαδικασιών (παιδεία, δικαιοσύνη κλπ) τόσο καλή ή κακή είναι η Δημοκρατία. Και μη μου λες μετά εσύ που διόρισες το παιδί σου ή φοροδιαφεύγεις ότι η Δημοκρατία μας δεν είναι καλή διότι είσαι άξιος του ίδιου σου του εαυτού.

Η Δημοκρατία σε φέρνει προ των ευθυνών σου, είτε σ’ αρέσει είτε όχι. (Πιο  αναλυτικά θα μιλήσουμε για αυτά -ελευθερία, ισότητα, δικαιοσύνη, παιδεία και εκπαίδευση- στο επόμενο σημείωμα.) Στη Δημοκρατία έχεις δικαίωμα να επιλέξεις ανάμεσα στο χρήσιμο και στο αρεστό. Στο τέλος θα γευτείς τους καρπούς της επιλογής σου…

Η Δημοκρατία μας λοιπόν –γιατί δικιά μας είναι, όχι της ξαθνής ανατολικογερμανίδος καγκελαρίου- είναι η αποτύπωση της εθνικής μας ταυτότητας σε στοιχεία που δεν αλλάζουν. Όσο καλός είναι ο μέσος όρος των Ελλήνων πολιτών τόσο καλή είναι και η ποιότητα του μέσου όρου της Δημοκρατίας μας, και αντιστρόφως. Πρέπει δηλαδή να μιλάμε για επίπεδα, στάθμες δημοκρατικότητας και όχι για ασαφείς και παραπλανητικές δηλώσεις του τύπου: Ναι έχουμε απόλυτη Δημοκρατία, όχι δεν έχουμε καθόλου. Αυτά επιτάσσει η μη νηπιακή λογική.

Στη Δημοκρατία συμπερασματικά, και κρατείστε το αυτό, μπορείς να έχεις αυτό που θες αλλά στο τέλος θα παίρνεις πάντα αυτό που σου αξίζει. Και μετά πρόσεχε ποιον βρίζεις γιατί ίσως επιστρέφεις στον εαυτό σου όσα εκστόμισες, χωρίς να το καταλαβαίνεις. Κλείνουμε δηλαδή λέγοντας ότι η Δημοκρατία δημιουργεί τις προϋποθέσεις για να αναπτυχθεί ο πολίτης. Κι όσο καλύτερους πολίτες έχουμε καλύτερη Δημοκρατία θα έχουμε. Η δημοκρατία απαιτεί ενεργούς πολίτες και όχι ενεργούς λωποδύτες.  Μην αυταπατάστε. Είμαστε οι επιλογές μας, κι αυτό δεν αλλάζει.  Ως επίλογο θα αντιγράψω τα λόγια κάποιου άλλου, πολύ πιο σημαντικού από μένα. Του Charles Bukowski. Λέει λοιπόν αυτός:

Το πρόβλημα φυσικά δεν είναι το Δημοκρατικό Σύστημα αλλά τα μέρη που το αποτελούν.

Πολλαπλασίασε αυτόν που περνάει στο δρόμο δίπλα σου επί τρεις ή τέσσερις ή τριάντα ή σαράντα χιλιάδες και θα ξέρεις κατευθείαν γιατί για τους περισσότερους από μας τα πράγματα δεν πάνε καλά.

Μακάρι να είχα μια θεραπεία για τα πιόνια που αποκαλούμε Ανθρωπότητα…

Έχουμε υποβληθεί σε πολλές πολιτικές «θεραπείες» κι όλοι παραμένουμε τόσο ανόητοι που ελπίζουμε ότι ΤΩΡΑ θα θεραπεύσουν τα πάντα.

Αγαπητοί συμπολίτες το πρόβλημα ποτέ δεν ήταν το Δημοκρατικό Σύστημα το πρόβλημα είστε εσείς…