Κόπωση στον Αθλητισμό
Η κόπωση, είναι ένα ιδιαίτερα περίπλοκο φαινόμενο. Μπορεί να είναι ψυχολογικής φύσεως, όπως επισημαίνεται συχνά σε περιπτώσεις κατάθλιψης, ή φυσιολογικής φύσεως, όπως σε έναν απροπόνητο δρομέα κατά τη διάρκεια των τελευταίων σταδίων μιας έντονης κούρσας 400 μέτρων. Η κόπωση στο ανθρώπινο σώμα μπορεί να είναι κεντρική, προερχόμενη δηλαδή από τον εγκέφαλο ή το νωτιαίο μυελό στο κεντρικό νευρικό σύστημα. Η κόπωση μπορεί επίσης να είναι περιφερική, να εντοπίζεται δηλαδή στους ίδιους μυϊκούς ιστούς ή στις συμφύσεις μυικών και νευρικών ινών.
Οι πραγματικές ψυχολογικές ή φυσιολογικές αιτίες της κόπωσης είναι επίσης ιδιαίτερα περίπλοκες, αλλά φαίνεται ότι συνδέονται στενά με την ένταση και τη διάρκεια του νοητικού ή σωματικού έργου που πρέπει να εκτελεστεί. Παρ’ όλα αυτά, στις περισσότερες περιπτώσεις η κόπωση κατά τη διάρκεια της άσκησης θεωρείται ότι σχετίζεται με δυσμενείς αλλαγές στον ίδιο τον μυ.
Για τους σκοπούς αυτού του άρθρου, η κόπωση ορίζεται ως η ανικανότητα συνέχισης της άσκησης σε επιθυμητό επίπεδο έντασης. Σε σχέση με αυτό τον ορισμό, η κόπωση μπορεί να οφείλεται σε ανεπάρκεια του ρυθμού παραγωγής ενέργειας στο ανθρώπινο σώμα, ώστε να εκπληρώσει τις ανάγκες της άσκησης. Αυτή η ανεπάρκεια μπορεί να οφείλεται, σε ανικανότητα του κεντρικού νευρικού συστήματος να διεγείρει πλήρως τους κατάλληλους μύες, σε μη επαρκή παροχή των απαιτούμενων ενεργειακών υποστρωμάτων και σε μειωμένη ικανότητα μεταβολισμού της ενεργειακής πηγής στον μυ.
Πως μπορώ να καθυστερήσω όμως την εμφάνιση της κόπωσης; Ο πιο σημαντικός παράγοντας για την πρόληψη της πρώιμης κόπωσης είναι η κατάλληλη προπόνηση, που συμπεριλαμβάνει σωματική, ψυχολογική και βιομηχανική προπόνηση. Σωματικά, οι αθλητές πρέπει να προπονούν το συγκεκριμένο ενεργειακό σύστημα ή τα ενεργειακά συστήματα που σχετίζονται με το άθλημα τους. Με την καθοδήγηση των εργοφυσιολόγων και των προπονητών και την κατάλληλη προπόνηση, οι αθλητές μπορούν να αυξήσουν τα ενεργειακά τους αποθέματα, την ενζυμική δραστηριότητα και την μεταβολική οικονομία και κατά συνέπεια να ενισχύσουν την παραγωγή ενέργειας.
[widget id=”text-6″]
Οι αθλητές θα πρέπει να κάνουν και ψυχολογική προπόνηση, ώστε να ανέχονται το άγχος και την ψυχολογική πίεση που σχετίζονται με το άθλημα τους. Οι αθλητικοί ψυχολόγοι διαμορφώνουν κατάλληλα πρωτόκολλα, όπως διεγερτικά ή χαλαρωτικά προγράμματα, ανάλογα με το άθλημα. Η σωματική προπόνηση μπορεί επίσης να επιφέρει ορισμένα ψυχολογικά πλεονεκτήματα, όπως και την ανοχή υψηλότερων επιπέδων πόνου που σχετίζονται με την έντονη άσκηση. Η ψυχολογική προπόνηση ενισχύει τη νοητική δύναμη.
Από βιο-μηχανικής σκοπιάς, οι αθλητές οφείλουν να βελτιστοποιούν τις μηχανικές δεξιότητες που σχετίζονται με το άθλημα τους. Για κάθε άθλημα, οι ειδικοί στο χώρο της βιο-μηχανικής μπορούν να αναλύσουν το επίπεδο δεξιοτήτων του αθλητή και να προτείνουν τροποποιήσεις στην κίνηση ή και στον εξοπλισμό, προκειμένου να βελτιωθεί η παραγωγή ή οικονομία ενέργειας. Σε ορισμένες περιπτώσεις, τροποποιήσεις στο σωματικό λίπος ή στη μυική μάζα μπορούν να προσφέρουν ένα βιο-μηχανικό πλεονέκτημα.
Η κατάλληλη σωματική, ψυχολογική και βιο-μηχανική προπόνηση αντιπροσωπεύει το καλύτερο μέσο για την καθυστέρηση εμφάνισης της κόπωσης. Παρ’ όλα αυτά, η διατροφή του αθλητή μπορεί να επηρεάσει τη σωματική, ψυχολογική και βιο-μηχανική όψη της αθλητικής απόδοσης. Συνεπώς, η διατροφή είναι ένα κεφάλαιο μόνη της, ένας σημαντικός παράγοντας που πρέπει να ληφθεί υπόψη στην καθυστέρηση της εμφάνισης της κόπωσης, κατά τη διάρκεια της προπόνησης ή του αγωνίσματος και θα αναλυθεί σε επόμενο άρθρο.
